Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'

GS MemoCE De Republiek

0 Alles

Jaar 5 (havo)

Ferdinand (N)... vertrekt in (T)... in opdracht van Karel V om een nieuwe zeeroute naar (P)... te vinden = Magelhaes, 1519, Azië
De Portugese kapitein (N)... rondt in (T)... het zuidwestelijkste puntje van Afrika. Hij noemt het (P)... = Bartholomeus Diaz, 1488, Kaap de Goede Hoop
Columbus verzoekt de (P)... koningin in (T)... om zijn ontdekkingsreis te steunen = Spaanse, 1492
Uit angst voor een conflict tussen Portugal en (P)... stelt de paus in (T)... De Lijn van ... in = Spanje, 1494, Tordesillas
Leonardo da Vinci werd in (T)... geboren. Hij werd een alleskunner genoemd, een ... . Hij stierf in (T)... = 1452, uomo universale, 1519
De Poolse wetenschapper Nicolaus (N)... publiceerde zijn ontdekkingen op zijn sterfbed in (T)... = Copernicus, 1543
In (T)... kwam de monnik (N)... uit Rome naar (P)... om geld in te zamelen voor de bouw van de Sint-Pieterskerk = 1517, Tetzel, Wittenberg
Op (D/M/J)... spijkerde Luther zijn ... stellingen op de deur van de kerk in Wittenberg = 31 oktober 1517, 95
Karel V liet in (T)... Luther bij zich komen om zijn kritiek terug te nemen = 1521
De boekdrukkunst werd in (T)... ontdekt = 1445
Luthers Duitse vertaling van het Vulgaat kwam uit in (T)... = 1522
In (T)... werd het hongerjaar in de Nederlanden veroorzaakt door de oorlog tussen Zweden en (P)... = 1566, Denemarken
In (T)... werd het Verbond der Edelen gesloten, zij stuurden een brief naar Filips II, met de ... als gevolg = 1562, Inquisitie
In (T)... trokken 200 edelen te voet naar het hof van (N)... om haar het ... aan te bieden = 1566, Margaretha van Parma, Smeekschrift der Edelen
In (T)... overwon Willem van Oranje met een leger van ... het Spaanse leger bij (P)... = 1568, Geuzen, Heiligerlee
In (T)... veroverden de zeegeuzen op (D/M)... (P)... = 1572, 1 april, Den Briel
In (T)... begon het Twaalfjarig Bestand tussen de Republiek en (P)... = 1609, Spanje
De Vrede van (P)... werd in (T)... getekend, waarin stond dat (P)... erkend werd als zelfstandig land, maar de (P)... een onderdeel bleven van het Habsburgse rijk = Munster, 1648, de Republiek, zuidelijke Nederlanden
In (T)... verovert Piet Hein de ... = 1628, zilvervloot
In (T)... bestijgt Lodewijk XIV (aka ...) de troon in Frankrijk = 1643, de zonnekoning
In (T)... wordt de Engelse koning Charles I onthoofd. (N)... komt aan de macht = 1649, Cromwell
In (T)... stierf Willem II aan de pokken = 1650
In (T)... wordt Johan de Witt raadspensionaris = 1653
Van (T)... tot (T)... bevindt de Republiek zich in het eerste Stadhouderloze Tijdperk. (N)... vulde het gemis van een 'leidersfiguur' op = 1650, 1672, Johan de Witt
In (T)... bevindt de Republiek zich in het Rampjaar. De Republiek wordt aangevallen door (P)..., Frankrijk en de bisschoppen van (P)... en (P)... waarvan (N)... de schuld krijgt. Hij en zijn broer worden op (D/M/J)... onthoofd door het volk = 1672, Engeland, Keulen, Munster, Johan de Witt, 20 augustus 1672
In (T)... wordt het Edict van Nantes herroepen = 1685
In (T)... vindt in Engeland de Glorious Revolution plaats: Willem III trouwt op verzoek van het Engelse Parlement = 1688
Door Hendrik VIII gestichte staatskerk in Engeland.=Anglicaanse kerk
Een protestantse stroming die zich baseert op de ideeën van hervormer Johannes Calvijn. Sterk aanwezig in de Republiek.=Calvinisme
drie door Karel V ingestelde bestuurlijke organen die boven de gewesten stonden. Zij functioneerden als adviesraden voor de landvoogdes over te nemen beslissingen voor alle gewesten samen.=Centrale raden
het streven naar eenheid van bestuur; dat wil zeggen dat een rijk geregeerd wordt vanuit één centrale hoofdstad en dat in het hele rijk dezelfde wetten en regels gelden.=Centralisatiepolitiek
Verdrag uit 1555 waarin werd vastgelegd dat alle vorsten van het Duitse Rijk zelf konden besluiten welke de officiële godsdienst in hun gebied zou zijn.=godsdienstvrede van augsburg
Verbond van handelssteden in Noordwest-Europa, ontstaan vanuit de behoefte aan veiligheid voor de handel en het bedrijf.=de hanze
Intellectuele beweging aan het einde van de 14e eeuw die vooral gekenmerkt wordt door een herbezinning op de mens en zijn plek in de samenleving. Humanisten hadden ook veel kritiek op misstanden in de kerk van die tijd.=humanisme
Behorend tot de rooms-katholieke kerk. Deze kerk was tot de Reformatie en de daaropvolgende scheuring de officiële kerk in de Nederlanden. Aan het hoofd stond en staat de paus.=katholiek
Vorst of hoogste machthebber van een land of gewest. De landsheer kon ook de vorst zijn van verschillende gebieden tegelijk. In die verschillende gebieden kon hij verschillende titels hebben, bijvoorbeeld koning, graaf of hertog.=landsheer
De man of vrouw die in de Nederlanden onder Karel V en Filips II als de officiële plaatsvervanger van de vorst optrad.=landvoogd(es)
De naam voor de (graan)handel via de Oostzee. De naam geeft aan dat deze handel aan de basis stond van veel andere handelsactiviteiten en -successen.=moedernegotie
De neiging om als gewest vooral vanuit je eigen belang/ privileges besluiten te nemen. Lastig voor een succesvolle centralisatiepolitiek.=particularisme
Verzamelbegrip voor de aanhangers van de Reformatie. Algemener: gelovigen die behoren tot een kerkgenootschap dat ontstaan is uit protest tegen de misstanden in de rooms-katholieke kerk.=protestanten
Ook Hervorming genoemd. Beweging die streefde naar hervorming van de rooms-katholieke kerk en die uiteindelijk leidde tot een scheuring binnen die kerk. Bekende reformatoren zijn Luther en Calvijn.=reformatie
Kerkgenootschap dat door de staat als enige officiële kerk wordt erkend en waarbij staatslieden ook het hoofd van de kerk vormen.=staatskerk
Vergadering van afgevaardigden van alle gewesten. Vanaf 1588 het hoogste bestuursorgaan van de Republiek.=staten-generaal
Officieel besluit uit 1581 van de opstandige Unie van Utrecht om de Spaanse koning Filips II niet meer als hun soevereine vorst te erkennen.=acte van verlatinghe
Golf van geweld in 1566 tegen katholieke instituties (kerken en kloosters) door voornamelijk protestanten, uit woede over de kettervervolgingen en de slechte economische omstandigheden.=beeldenstorm
Bloedbad in Parijs in 1572 naar aanleiding van het huwelijk van de zuster van de katholieke Franse koning met een protestantse edelman, waarbij katholieken een slachting aanrichtten onder hugenoten.=bloedbruiloft
De vrijheid om je eigen geloof en godsdienst te kiezen zonder daarvoor vervolgd te worden. Dit wil niet per se zeggen dat je je geloof ook openlijk en georganiseerd mag belijden.=gewetensvrijheid
De vrijheid om voor je geloof uit te komen en dit geloof openlijk (bijvoorbeeld in kerkgebouwen) te belijden en een kerkgenootschap te stichten.=godsdienstvrijheid
Economische ontwikkeling in de 16e eeuw waarbij door de bloei van de handel en de nijverheid het kapitaal van de koopman een hoofdrol gaat spelen in de samenleving.=handelskapitalisme
Benaming voor de protestanten in Frankrijk. Heel wat vooraanstaande hugenoten vluchtten naar de Republiek.=hugenoten
Kerkelijke rechtbank van de rooms-katholieke kerk, die mensen met een ander geloof (ketters) moest opsporen en veroordelen.=inquisitie
vredesverdrag uit 1576 tussen de opstandige gewesten en de gewesten die trouw waren gebleven aan Filips II. Het verdrag werd niet door Filips erkend.=pacificatie van gent
Officieel toegestane rechten en voorrechten (van steden of edelen) die afwijken van de normaal en voor iedereen geldende regels.=privileges
Hoogste rechtsgeleerde ambtenaar in dienst van het gewest Holland die voorzitter was van de statenvergadering en optrad als een soort premier én minister van Buitenlandse Zaken voor de hele Republiek. Voor 1617 werd deze functie aangeduid met 'landsadvocaat'.=raadspensionaris
De machtige bestuurders van steden en gewesten, voortgekomen uit de rijke burgerij.=regenten
Statenbond van zeven onafhankelijke gewesten in de Noordelijke Nederlanden die zich hadden losgemaakt van het Spaanse gezag via de Unie van Utrecht en de Acte van Verlatinghe.=republiek der zeven verenigde nederlanden
Petitie van een groep protestantse en katholieke edelen aan de landvoogdes Margaretha van Parma, waarin onder meer gevraagd werd om een matiging van de kettervervolgingen.=smeekschrift
Plaatsvervanger van de vorst in een gewest (provincie) van de Nederlanden. Iemand kon stadhouder zijn in meer dan één gewest tegelijk.=stadhouder
Verbond uit 1579 tussen een aantal zuidelijke Nederlandse gewesten die de Spaanse landvoogd Parma als hun landsheer erkenden.=unie van atrecht
Verbond uit 1579 tussen een aantal noordelijke Nederlandse gewesten (en enkele steden uit het zuiden) die in opstand waren gekomen tegen Filips II en die de Spaanse landvoogd Parma niet als hun landsheer wensten te erkennen. Begin van de Nederlandse staat.=unie van utrecht
Verdediging van de soevereiniteit van de gewesten door een raadpensionaris uit Gouda met de naam Vrancken. Dit betoog wordt beschouwd als de theoretische rechtvaardiging van het eigen bestuur van de Republiek. = Deductie van Vrancken
Uitputtende oorlog uitgevochten op Duits gebied door verschillende Europese staten tussen 1618 en 1648. Afgesloten met de Vrede van Westfalen (tegelijk met de Vrede van Munster).=Dertigjarige oorlog
Het handelsverkeer tussen de Republiek, Afrika en Amerika. Belangrijk onderdeel ervan was de handel in slaven vanuit Afrika naar Amerika en in suiker en andere producten van de plantages naar Europa.=driehoekshandel
Een in 1596 gesloten verbond tussen de Republiek, Engeland en Frankrijk, gericht tegen Spanje, waarbij de Republiek (voor het eerst) als onafhankelijke mogendheid werd erkend.=drievoudig verbond
Uitgevaardigd in 1598 door de koning Hendrik IV om de godsdiensttwisten in Frankrijk te beëindigen. Hugenoten (protestanten) kregen het recht op uitoefening van hun geloof.=edict van nantes
Gebieden die in de 17e eeuw door de Republiek op de Spanjaarden werden veroverd en bestuurlijk direct onder de Staten-Generaal vielen en dus geen eigen bestuur kenden. Het betreft met name Brabant, Limburg en Zeeuws-Vlaanderen = generaliteitslanden
Zeeroverij gesanctioneerd door kapersbrieven van de overheid, gericht tegen vijandelijke schepen = kaapvaart
Het leger van de Republiek, ontstaan in 1575 na een besluit van de Staten-Generaal en de afscheiding van de Zuidelijke Nederlanden. In 1588 door Maurits hervormd tot een leger van permanent onder de wapenen gehouden beroepssoldaten = Staatse leger
Plaats waar (voornamelijk) geïmporteerde goederen worden opgeslagen en doorverkocht, vaak op een gunstig moment (bij prijsstijgingen). Amsterdam was de belangrijkste in de 17e eeuw = Stapelmarkt
Staatsinrichting waarbij de verschillende delen (gewesten) van een land een grote zelfstandigheid bezitten en weinig aan een centrale regering overlaten = Statenbond
Wapenstilstand tussen de Republiek en Spanje = Twaalfjarig Bestand
Handelsmaatschappij (opgericht in 1602) die het monopolie bezat op de handel op alle gebieden op de Oostkust van Afrika en Azië = VOC
Vrede tussen Spanje en de Republiek (1648) waarbij een einde kwam aan de Tachtigjarige Oorlog. De Republiek werd vanaf die tijd in heel Europa als nieuwe staat erkend = Vrede van Munster
Handelsmaatschappij (1621) met een handelsmonopolie op de westkust van Afrika en Noord- en Zuid-Amerika. Bedreef meer kaapvaart dan handel, met uitzondering van de slavenhandel = WIC
Bank in Amsterdam waar schuldbewijzen werden uitgegeven en verhandeld, waardoor kooplieden handel konden drijven zonder directe betalingsverplichting. Belangrijke stimulans voor de handel in Amsterdam = Wisselbank
Karel de Stoute sneuvelt in (T)... bij (P)... = 1477, Nancy
Door het overlijden van Karel de Stoute begint het ... gezag in (T)... = Habsburgse, 1477
Begin reformatie door optreden (N)... en (N)... in (T)... = Luther, Calvijn, 1517
Het humanisme kreeg in Nederland voeten in (T)... door (N)... = 1517, Erasmus
Karel V werd in (T)... keizer van het ... en koning van ... = 1519, Duitse Rijk, Spanje
De ... ontstond als Engelse staatkerk in (T)... = Anglicaanse kerk, 1534
(N)... onderdrukt de opstand in Gent in (T)..., daarna volgen ... en ... = Karel V, 1539, centralisatiepolitiek, kettervervolgingen
Godsdienstvrede van (P)... werd getekend in (T)... = Augsburg, 1555
In (T)... trad Karel V af en werd opgevolgd door (N)... = 1555, Filips II
In (T)... trad Elizabeth aan als koningin in Engeland. = 1558
In (T)... werd het Smeekschrift aangeboden. = 1566
De beeldenstorm vond plaats in (T)... = 1566
Het Hongerjaar in de Nederlanden was in (T)... = 1566
Begin van de Nederlandse Opstand was in (T)... = 1568
Graven (N)... en (N)... werden onthoofd in Brussel, een hard optreden van Alva in (T)... = Egmond, Hoorne, 1568
Willem van Oranje werd in (T)... stadhouder van ... en ... = 1572, Holland, Zeeland
Bloedbruiloft in Frankrijk vond plaats in (T)..., een strijd tussen katholieke en protestantse edelen (aka ...). = 1572, hugenoten
Pacificatie van Gent werd getekend in (T)... = 1576
Unie van Atrecht werd gesticht in (T)... = 1579
De Unie van Utrecht werd gesticht in (T)..., als reactie op de ... = 1579, Unie van Atrecht
Acte van Verlatinghe werd getekend in (T)... door de ... = 1581, Unie van Utrecht
In (T)... werd Willem van Oranje vermoord in (P)... Hij werd opgevolgd door prins (N)... = 1584, Delft, Maurits
In (T)... vond de val van Antwerpen plaats, en hierdoor begon de opkomst in (P)... = 1585, Amsterdam
De Republiek der ... ontstond in (T)... = Zeven Verenigde Nederlanden, 1588
Deductie van ... wordt getekend in (T)... Staatsrechtelijke onderbouwing van de Republiek = Vrancken, 1587
Ondergang van de (P)... Armada. De opstand ontwikkelt zich in (T)... voorspoedig onder leiding van (N)... = Spaanse, 1588, (prins) Maurits
Het drievoudig verbond werd in (T)... getekend door de Republiek, Frankrijk en (P)... tegen (P)... = 1596, Engeland, Spanje
In (T)... geeft het Edict van Nantes de ... tijdelijk meer vrijheid = 1598, hugenoten
In (T)... wordt de VOC opgericht door de Staten-Generaal onder leiding van (N)... = 1602, Johan van Oldenbarnevelt
In (T)... begint het Twaalfjarig Bestand = 1609
De Dertigjarige Oorlog in het Duitse Rijk begint in (T)... = 1618
Johan van Oldenbarnevelt wordt in (T)... onthoofd op het (P)... in (P)... = 1619, Binnenhof, Den Haag
In (T)... wordt de WIC opgericht, gericht op de slavenhandel vanuit (P)... naar (P)... = 1621, Afrika, Amerika
Prins Maurits sterft in (T)..., waarna hij opgevolgd wordt door (N)... = 1625, Frederik Hendrik
In (T)... vindt het politieke huwelijk plaats tussen de zoon van Frederik Hendrik en de Engelse (N)... = 1641, Maria Stuart
In (T)... sterft Frederik Hendrik, hij wordt opgevolgd door (N)... = 1647, Willem II
In (T)... wordt de Vrede van (P)... getekend, de Republiek wordt erkend als onafhankelijke staat = 1648, Munster

Ingezonden op 28-10-2013 - 896x bekeken.
Laatst bijgewerkt: 29-10-2013.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!

voting system
1
2
3
4
5

Een oefening om al je kennis in te testen!

Vakken

GS MemoCE De Republiek

0 Alles