Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'

Ancien Régime - C09221

0 Proeftentamen 1

Jaar P (universiteit)

1 De Zwitserse cultuurhistoricus Jacob Burckhardt meende dat de ontwikkeling van een geseculariseerd gemeenschapsdenken tijdens de renaissance een uitdrukking is van de continuïteit tussen middeleeuwen en renaissance. = nee
2 Gedurende het ancien régime overtrof het inwonertal van Constantinopel (Istanboel) dat van Parijs. = ja
3 Na de val van Constantinopel in 1453 vond een verdere expansie plaats van de Turkse macht. Stelling: Aan de uitbreiding van de Turkse macht op de Balkan kwam in de zestiende eeuw een einde = nee
4 Oostenrijk, Pruisen en de Republiek der Verenigde Nederlanden behoren tot de geslaagde voorbeelden van de zogeheten new monarchies. = nee
5 De Fronde (1648-1653) was een Franse adelsbeweging ter ondersteuning van het gezag van het koninklijk absolutisme tegen de machtsaanspraken van de opkomende burgerij. = nee
6 In een aantal opzichten was Copernicus nog een conservatief astronoom. Stelling: Copernicus zag echter wel het belang in van de wiskunde als basis van natuurwetenschappelijke kennis. = ja
7 Maarten Duijvendak, de auteur van hoofdstuk 1, behandelt het ontstaan van verschillende samenlevingstypen in Europa. Stelling: De rivier de Rijn vormt daarbij de denkbeeldige grens tussen het feodale samenlevingstype in het oosten en de burgerlijke maatschappij in het westen. = nee
8 Figuur 1.2 in hoofdstuk 1 van het handboek geeft een overzicht van de graad van verstedelijking in Europa in de periode 1500-1800. Stelling: Van de daar genoemde vier Europese regio’s kende Oost-Europa gedurende die hele periode de laagste graad van verstedelijking. = ja
9 In de periode 1650-1750 stegen in Europa de graanprijzen, uitgedrukt in verhouding tot de prijzen van andere goederen, relatief sterk. = nee
10 De herleving van de lijfeigenschap in Oost-Europa maakt deel uit van de zogenoemde ‘tweede feodaliteit’. Deze lijfeigenschap bood niet alleen nadelen. Stelling: Zo is naar voren gebracht dat de lijfeigenschap de bevolking ook een zekere bescherming bood in economisch moeilijke tijden. = ja
11 In Saksen ontwikkelde zich géén rurale industrie. = nee
12 De opkomst van de Amsterdamse stapelmarkt betekende een sterke verbetering van de voedselvoorziening in het Middellandse Zeegebied. = nee
13 Het encomienda-systeem in het Spaanse imperium in de Nieuwe Wereld was een systeem van eigendomsoverdracht van mensen, grond en goederen. = nee
14 In beschouwingen van een aantal Engelse en Franse mercantilisten stonden de handel en de handelsbalans centraal. Stelling: Dit geschiedde vanuit de gedachte dat het land dat het grootste aandeel in de handel had, het meest welvarend en machtigst zou zijn. = ja
15 Bij de sterke toename van de handelsactiviteiten van de Republiek in Azië speelden machtspolitieke argumenten nauwelijks een rol. = nee
16 Door de vele oorlogen van Spanje had het land een enorme financieringsbehoefte. Stelling: Om zijn legers te kunnen betalen importeerde Spanje in de periode 1550-1600 veel zilver uit de Nederlanden. = nee
17 Immanuel Wallerstein heeft vele studies geschreven over de verhouding van Europa tot de wereld op het gebied van de economische geschiedenis. Stelling: Wallerstein heeft in dit verband de term world-system gemunt. = ja
18 De Nederlandse Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) was zeer actief in Zuidoost-Azië. Stelling: De VOC bezat echter ook factorijen in India. = ja
19 Peter Rietbergen, de auteur van hoofdstuk 3, is een voorstander van het gebruik van de term ‘absolutisme’ omdat deze term tijdens het ancien régime al volop in zwang was. = nee
20 In 1772 kreeg Zweden als eerste staat in Europa een grondwet. Stelling: Met deze grondwet slaagde de Zweedse Rijksdag er in om de macht van de koning zeer te beknotten. = nee
21 Volgens Rietbergen, auteur van hoofdstuk 3, is het Engelse staatkundige systeem met een House of Lords en een House of Commons “werkelijk bi-cameraal”. Stelling: Dat geldt echter niet voor het Poolse staatkundige systeem, ook al was daar eveneens sprake van een ‘Hogerhuis’ en een ‘Lagerhuis’. = ja
22 De Habsburgse keizerin Maria Theresia en haar zoon keizer Jozef II regeerden ook over Hongarije. Stelling: Tijdens hun bewind groeide de politieke macht van de standen sterk. = nee
23 In diverse Europese landen nam vanaf de tweede helft van de zeventiende eeuw de macht van de vorst sterk toe. Stelling: Vanaf 1662 kwam in Castilië de Cortes niet meer bijeen. = ja
24 Rietbergen, de auteur van hoofdstuk 3, beschrijft een typologie om de verhouding tussen vorst en standen in kaart te brengen. Stelling: Brandenburg in de zestiende eeuw vertegenwoordigt daarbij een overgangsvorm tussen diarchie en een situatie met overwicht van de standen. = ja
25 Volgens raadpensionaris Johan de Witt had de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden het karakter van een eenheidsstaat. = nee
26 In 1581 werd koning Filips II van Spanje ook koning van Portugal. Stelling: Deze vereniging van Spanje en Portugal onder één kroon bleef voortduren tot aan de Napoleontische oorlogen vanaf 1799. = nee
27 Bij grote conflicten als de Nederlandse Opstand (1568-1648) en de Schotse Rebellie (1638-1640) speelden spanningen tussen centrum en regio een belangrijke rol. = ja
28 In Europa was het bijna overal voor leden van de adel verboden om zich met de handel in te laten. Stelling: De leden van de stadsadel die zitting hadden in de Grote Raad van Venetië bleven echter gewoon handel drijven. = ja
29 Wat oppervlakte betreft, kan men de uitbreiding van Rusland tijdens het ancien régime werkelijk spectaculair noemen. Stelling: Qua oppervlakte was Rusland in het jaar 1700 bijna dertig keer zo groot als Frankrijk. = ja
30 Maarten Prak, de auteur van hoofdstuk 4, plaatst een aantal kritische kanttekeningen bij de gangbare voorstelling van de new monarchies in de literatuur. Stelling: Eén van de punten die Prak noemt is dat in de literatuur de nadruk lange tijd te sterk heeft gelegen op het succesverhaal van grotere staten als Frankrijk, Engeland en Spanje. = ja
31 Martin van Gelderen, de auteur van hoofdstuk 5, benadrukt de grote intellectuele invloed van Hugo de Groot. Stelling: De betekenis van Hugo de Groot voor het moderne natuurrecht wordt door Van Gelderen echter gering geacht. = nee
32 In zijn Discorsi (1518 of 1519) betoogde Machiavelli dat het klassieke Athene en Rome pas hun grootheid hadden bereikt nadat een sterke leider aan de vele onderlinge twisten een eind had gemaakt. = nee
33 In het werk van Machiavelli wordt regelmatig aan de betekenis van virtù, deugdzaamheid, gerefereerd. Stelling: In tegenstelling tot veel andere humanistische auteurs hechtte Machiavelli aan de rol van fortuna, geluk en ongeluk, weinig waarde. = nee
34 Jean Bodin mag op grond van zijn Six livres de la République (Zes boeken over de Republiek) uit 1576 als de belangrijkste vertegenwoordiger van de monarchomachen worden beschouwd. = nee
35 In het Plakkaat van Verlatinge (1581) werd Filips II vervallen verklaard van zijn heerschappij over de Verenigde Nederlanden. Stelling: Dit Plakkaat van Verlatinge werd uitgevaardigd door de Staten van Holland. = nee
36 In de periode 1550-1590 werden zowel in de Nederlanden als in Frankrijk nieuwe ideeën ontwikkeld over de legitimiteit van politiek verzet. Stelling: In beide landen hadden de verzetstheorieën aanvankelijk een sterk positiefrechtelijke inslag. = ja
37 Eén van de kenmerken van een patronageverhouding is dat de twee betrokken personen of groepen in een ongelijkwaardige verhouding tot elkaar staan. = ja
38 Judith Pollmann, de auteur van hoofdstuk 6, benadrukt dat de vorstelijke hoven zich rond 1500 bijna overal op vaste plaatsen hadden gevestigd. = nee
39 Ook in sterke, gecentraliseerde staten bleven krachtige vorsten afhankelijk van de diensten van hun cliënten. = ja
40 Eén van de instrumenten die een vorst kon gebruiken om aan zijn patronagestelsel gestalte te geven, was verheffing in de adelstand. Toch was deze aanpak niet zonder risico’s. Stelling: Één van de gevaren die Judith Pollmann in dit verband noemt, is dat de vorst daarmee zijn eigen fiscale basis kon ondermijnen. = ja
41 Patronage kon tot voordeel strekken van alle direct betrokkenen, maar leverde vaak ook veel nadelen op voor degenen die buiten de boot vielen. Stelling: Het stadhouderlijk patronagestelsel vormde een van de belangrijkste grieven van de Nederlandse patriottenbeweging. = ja
42 Cursusauteurs als Rietbergen en Prak benadrukken de grote variatie en veelvormigheid van de staatsvormingsprocessen in het vroegmoderne Europa. Stelling: De in hoofdstuk 7 uitvoerig geciteerde Wim Blockmans ontkent juist het veelvormige karakter van het Europese staatsvormingsproces ten tijde van het ancien régime. = nee
43 De herroeping van het Edict van Nantes (1685) door Lodewijk XIV bracht in Frankrijk voor veel hugenoten geloofsvrijheid. = nee
44 Frederik Willem I van Pruisen vormde voor zijn tijdgenoten het boegbeeld van de verlichtabsolutistische vorsten in Europa. = nee
45 Voltaire was bij meerdere gelegenheden zeer kritisch over Lodewijk XIV. Stelling: Voor Frederik de Grote koesterde Voltaire echter een bijna kritiekloze bewondering. = nee
46 Immanuel Kant sprak lovend over Frederik de Grote. Stelling: Volgens Kant liet Frederik de Grote eenieder vrij om zich in gewetenszaken van zijn eigen verstand te bedienen. = ja
47 In de cursus worden overeenkomsten en verschillen tussen absolutisme en verlicht absolutisme besproken. Stelling: De absolutistische ideologie benadrukte bijvoorbeeld haar goddelijke legitimatie, terwijl het verlicht absolutisme zich op een sociaal contract wenste te baseren. = ja
48 Het absolutisme is een voorbeeld van een ‘descending theory of government’. = ja
49 De theoretische opvattingen van Thomas Hobbes lieten géén ruimte voor een sociaal contract. = nee
50 De Franse protestantse theoloog Pierre Jurieu en de Engelse filosoof John Locke waren beidentegenstanders van het absolutisme. Stelling: Zowel Jurieu als Locke onderschreef het recht van een volk in verzet te komen tegen zijn vorst of zijn autoriteiten als sprake was van verregaand machtsmisbruik. = ja
51 De science of man (science des moeurs) was een verlichte sociale wetenschap die zich in de achhtiende eeuw in West-Europa ontwikkelde. Stelling: De science of man maakte in tegenstelling tot het natuurrecht gebruik van een meer empirische methode, zoals het gebruik van observaties. = ja
52 In zijn De l’esprit des lois (‘Over de geest der wetten’) benadrukt Montesquieu het belang van een zeker evenwicht tussen monarchie, aristocratie en democratie. = nee
53 De diverse revoluties tegen het einde van het ancien régime hadden verschillende ideologische vaders. Stelling: De Franse revolutionairen beriepen zich vooral op Rousseau vanwege diens ideeën over absolute volkssoevereiniteit en directe democratie. = ja
54 In de cursus wordt stil gestaan bij verschillende vormen van comparatief revolutieonderzoek. Stelling: Een voorbeeld van de synchronische benadering is de these van de ‘Atlantische revolutie’ van de Amerikaanse historicus R.R. Palmer. = ja
55 De Levellers waren een radicale groepering ten tijde van de Engelse Burgeroorlog. Stelling: De Levellers eisten geloofsvrijheid en herverdeling van landbezit. = nee
56 In de door de Amerikaanse opstandelingen uitgevaardigde Declaration of Rights werd de gehoorzaamheid aan de Engelse koning George III opgezegd. = nee
57 Bij het zoeken naar verklaringen voor het ontstaan van de Franse Revolutie hebben historici onder andere gewezen op de opkomst van een nieuwe ‘politieke cultuur’ in het derde kwart van de achttiende eeuw. Stelling: Daarbij gaat het met name om de subjectieve dimensie van het politieke systeem, de perceptie ervan door de achttiende-eeuwse tijdgenoten. = ja
58 De Franse Revolutie kende vele memorabele momenten. Stelling: Tijdens de nuit des sacrifices (de ‘nacht der offers’), op 4 augustus 1789, werden de feodale rechten afgeschaft. = ja
59 In de Bataafse Republiek (1795-1806) kwamen al snel de spanningen tussen federalisten en unitarissen op de voorgrond te staan. Stelling: De Staatsregeling van 1798 was een grondwet van unitaristische snit. = ja
60 In hoofdstuk 9 van het handboek worden de Engelse, Amerikaanse, Franse en Nederlandse revolutie behandeld en met elkaar vergeleken qua overeenkomsten en verschillen. Stelling: Kwesties die de verhouding tussen kerk en staat raken speelden wel een belangrijke rol in de Engelse en Franse revolutie, maar niet in de Amerikaanse en Nederlandse revolutie. = nee
61 In de inleiding van de cursus zijn kanttekeningen geplaatst bij de periodisering van het ancien régime. Stelling: Joris van Eijnatten, de auteur van hoofdstuk 10, stelt in dit verband dat het ancien régime vanuit het gezichtspunt van de communicatiegeschiedenis pas rond 1850 ten einde liep. = ja
62 In zintuiglijk opzicht werd de communicatie ten tijde van het ancien régime beperkt door het zeer wijdverbreide besef van privacy. = nee
63 In Engeland werd vanaf 1635 de mogelijkheid geopend particuliere berichten via de koninklijke postdienst te versturen. Stelling: De reden daarvoor is dat de reguliere postverzending in toenemende mate een zeer profijtelijke aangelegenheid bleek. = nee
64 De Republiek der Letteren was een in tijd en ruimte verspreide gemeenschap van geleerden. Stelling: Het is echter opvallend dat het geleerdentijdschrift zich onafhankelijk van deze Republiek der Letteren wist te ontwikkelen. = nee
65 In hoofdstuk 10 wordt stil gestaan bij verschillende soorten van publieke ruimten. Stelling: Een voorbeeld van de totstandkoming van een ‘occasionele’ publieke ruimte zijn publieke personen die zich met hun communicatiepersoneel voor de duur van een Rijksdag op een bepaalde plaats verzamelden. = ja
66 Bij de Vrede van Augsburg (1555) werd het principe van cuius regio, illius religio geformuleerd. Stelling: Dit principe hield in dat de bewoners van een bepaald gebied zich aan de religieuze houding van de overheid in dat gebied dienden te conformeren òf te vertrekken. = ja
67 In het confessionele tijdperk legden alle kerken grote nadruk op de uniformering van ritueel en liturgie. Stelling: Bij de anglicaanse kerk geschiedde dit door de afkondiging van het Book of Common Prayer (1549). = ja
68 Het lutheranisme nam een belangrijk deel van de rooms-katholieke liturgie en sacramenten over. = ja
69 In de vroegmoderne tijd groeide de macht van de wereldlijke overheden over de kerken. Stelling: Zo kwam de opheffing van de jezuïetenorde in 1773 door paus Clemens XIV tot stand onder druk van de katholieke mogendheden. = ja
70 Het gebruik van de term ‘Contrareformatie’ kwam op ten tijde van het concilie van Trente. = nee
71 Volgens Geert Vanpaemel, de auteur van hoofdstuk 12, is het de grote verdienste van Newton dat hij in zijn werk wiskunde en experiment beide tot fundament van de natuurwetenschap heeft verheven. = ja
72 De Brusselse arts Andreas Vesalius (1514-1564) pleitte voor een hervorming van de medische wetenschap. Stelling: Daarbij wenste hij radicaal te breken met de tradities uit de oudheid. = nee
73 In de ogen van Geert Vanpaemel, de auteur van hoofdstuk 12, zijn de bijdragen van Copernicus en Galilei aan de ontwikkeling van de moderne natuurwetenschap ongeveer van even grote betekenis geweest. = nee
74 Door de vele ontdekkingen en ontwikkelingen op het gebied van de natuurwetenschappen kon de traditionele aristotelisch-scholastieke interpretatie van de natuur zich in de zeventiende eeuw slechts nog buiten de universiteiten handhaven. = nee
75 Het verhaal van de wetenschappelijke revolutie kan niet verteld worden zonder ook stil te staan bij de rol van de genootschappen. Vanuit diverse grote genootschappen zijn belangrijke bijdragen geleverd aan de ontwikkeling van de natuurwetenschappen. Stelling: Vergeleken met de Franse Académie Royale des Sciences schonk de Engelse Royal Society veel meer aandacht aan theorievorming in collectief verband. = nee
76 Jan Wim Buisman, de auteur van hoofdstuk 13, behandelt een aantal kenmerken van het deïsme. Stelling: Buisman is van mening dat het niet terecht is om het afstandelijke godsbeeld als kenmerkend te beschouwen voor het gehele deïsme. = ja
77 Het spreken over het boek der natuur was in de achttiende eeuw een geliefde metafoor naast het aloude boek der openbaring. Stelling: De aanhangers van de gematigde Verlichting zagen een studie van het boek der natuur eerder als aanvullend op en niet als een vervanging van het boek der openbaring. = ja
78 De filosoof Gottfried Wilhelm Leibniz mag als een representant worden beschouwd van het kosmisch optimisme. = ja
79 De hoofdstroom van de Verlichting in Nederland draagt volgen Jan Wim Buisman, de auteur van hoofdstuk 13, een gematigd karakter. Stelling: Illustratief daarvoor is dat in de Republiek der Verenigde Nederlanden wel allerlei bravespectatoriale geschriften verschenen maar geen satirische tijdschriften. = nee
80 Op een aantal punten kwam de katholieke Verlichting de protestantse Reformatie tegemoet. Stelling: Eén van die punten is een zekere democratisering van de kerkelijke liturgie door de vervanging van het Latijn door de volkstaal. = ja

Ingezonden op 04-12-2008 - 6940x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!

voting system
1
2
3
4
5

Download voor het overhoren van dit proeftentamen (ja/nee) eerst Teach2000 (zie link hieronder).
De terugkoppeling op de vragen is eveneens bijgevoegd.

Deze overhoring is meer dan zeven jaar geleden ingestuurd. Dit was de begintijd van woordjesleren.nl!!
Waarschijnlijk werk je met een recentere uitgave en wijkt jouw boek af van de inzending hierboven.

Vakken

Ancien Régime - C09221

0 Proeftentamen 1