Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Kenleer/Wetenschapsfilosofie
› 9 College 5 Wetenschapsfilosofie
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Kenleer/Wetenschapsfilosofie
, deel 1
9 College 5 Wetenschapsfilosofie
Jaar 1 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Van wanneer tot wanneer leefde Imre Lakatos? = Van 1922 tot 1874 Op wie heeft Lakatos kritiek? = Kuhn en Popper. Hoe dacht Lakatos over Kuhn? = Dat hij te ver was doorgeschoten in zijn relativisme door te zeggen dat paradigma’s niet met elkaar te vergelijken zijn. Wat probeert Lakatos met de opvattingen van Kuhn en Popper? = Hij probeert ze te verbeteren om met een goede visie te komen. Wat voor kritiek heeft Lakatos op Popper? = Popper is te naïef. Vertel wat over Lakatos. = Hij is geboren in Hongarije en zijn eigenlijke naam is Lipschitz. Toen hij eindexamen deed brak de tweede wereldoorlog uit. Hij was Joods en schreef zich onder een valse naam in op de universiteit voor Wiskunde, natuurkunde en filosofie. De naam die hij daar aannam was Molmair. Zijn moeder en oma zijn vermoord door de nazi’s. Na de oorlog werd hij communist. Hij besloot opnieuw zijn naam te veranderen in Lakatos (arbeidersnaam, slotenmaker). Dat had waarschijnlijk met communisme te maken. Hij had niet lang communistische sympathieën. Toen hij hogerop ging kon hij geen orders van nog hoger opvolgen. Hij werd beschuldigd van niet meegaan met communisme of zoiets en kreeg drie jaar strafkamp. Een baan bij de overheid kon hij toen vergeten. Hij werd een vertaler van wiskunde. In 1965 was er de Hongaarse opstand die bloederig werd neergeslagen. Er reden tanks door Boedapest. Hij vluchtte met vele anderen naar Londen en schreef daar een proefschrift voor wiskunde filosofie. Hij kwam onder de hoede van Popper die daar woonde en werd docent logica. Later kwam er veel kritiek op zijn wetenschapsfilosofie. Hij had in Londen een goede carrière in het vooruitzicht, maar in 1974 overleed hij plotseling aan een beroerte. In zijn boek Proofs and refuration zegt hij dat wiskunde geen solide basis is, maar dat is niet erg. Door een kritische houding kunnen we toch ver komen. Welke twee adviezen voor wiskunde geeft Lakatos in zijn boek? = 1. Heb je een wiskundig vermoeden, tracht dat dan zowel te bewijzen als te weerleggen. 2. Gebruik het tekenvoorbeeld om zowel het oorspronkelijke vermoeden als het bewijs ervoor te verbeteren. We moeten om niet laten ontmoedigen door een tegenslag, maar gebruik dat juist om je kennis te verbeteren. Wanneer kwamen grondslagenscholen in wiskunde op? = In de 20e eeuw. Wat voor kritiek heeft Lakatos op de grondslagenscholen in wiskunde die opkwamen in de 20e eeuw? = Het waren pogingen om wiskunde van een grondslag te voorzien. Noem een paar voorbeelden van grondslagenscholen in wiskunde. = Logicisme: Russell, Frege. Formalisme: Hilbert: wiskunde bestaat uit het doen van afleidingen. Wiskundige symbolen zijn syntactische regeltjes. Intuïtionisme: De Nederlandse wiskundige Brouwer: Wiskunde bestaat niet los van menselijke geest, maar komt juist voort uit menselijke intuïtie. Dit heeft verregaande gevolgen. Het vermoeden van Golbach of zoiets dat getallen niet waar of onwaar kan zijn. We kunnen het bewijzen of weerleggen, maar voor dat gebeurt, hebben uitspraken nog geen waarheidswaarde. Welk beeld had Lakatos van wiskunde? = Dat het geen solide grondslag heeft. Dat wiskunde geen solide grondslag heeft was eerder misschien wel al aangetoond door een belangrijke wiskundige en logicus van de 20e eeuw. Wie was dit en hoe had hij dit aangetoond? = K. Gödel. Hij kwam in 1931 met de onvolledigheidstelling : elke stelling is onvolledig, omdat er dingen binnen die stelling niet met die stelling te bewijzen zijn. Wat vond Lakatos van Poppers falsificationalisme? = Dat het te naïef was. Wat is de Duhem-Quine these? = Een theorie is altijd verbonden met andere veronderstellingen. En als de voorspelling bij de theorie niet uitkomt, hoeft dat niet aan de theorie te liggen. Het kan ook aan iets anders liggen. Theorieën zijn nooit in isolatie te toetsen. Hoe denkt Lakatos over de tijdsfactor m.b.t. de immunisering van Popper? = Je mag theorieën tijdelijk beschermen om ze een kans te geven om uit te groeien. Elke theorie heeft kinderziektes. Lakatos heeft voor dit probleem een oplossing. Hij stelt een procedure voor immunisering: Je mag een theorie beschermen als je je aan de voorwaarden houdt. Hoe denkt Lakatos over geen individuele theorieën, maar onderzoeksprogramma’s bij Popper? = Je kunt geen individuele theorieën toetsen, dus dan moet je onderzoeksprogramma’s die dezelfde dingen onderzoeken toetsen. Dot moet worden aangepast in Poppers filosofie. Wat is de onvolledigheidstelling? = Elke stelling is onvolledig, omdat er dingen binnen die stelling niet met die stelling te bewijzen zijn. Wat doet Lakatos met per programma van Kuhn? = Kuhn moet worden bijgesteld volgens Lakatos. Paradigma’s als een soort onderzoeksprogramma, maar: - Altijd meerdere paradigma’s naast elkaar die met elkaar concurreren. Bijv. Binnen de psychologie zijn er verschillende onderzoeksprogramma’s aan te wijzen die met elkaar communiceren. Bijv. het beroemde nature, nurture debat. Zo zijn er binnen elk wetenschapsgebied verschillende onderzoeksprogramma’s aan te wijzen. – Rationele reconstructie is mogelijk. We kunnen een reden geven waarom wetenschappers het ene onderzoeksprogramma voor het andere onderzoeksprogramma inruilen. Lakatos wil rationaliteit weer terug in de wetenschap brengen. Kuhn ziet het als religie en dat is voor Lakatos als een doorn in het oog. – Kritiek binnen programma’s is mogelijk. Wetenschappers zijn volgens Lakatos niet gehersenspoeld door onderzoeksprogramma’s. Welk verschil heeft Lakatos met Kuhn en Popper bij het demarcatieprobleem? = Kuhn wilde zich er niet mee bezig houden. Popper kon het niet oplossen. Hij dacht een snapshot te kunnen maken over wat wetenschap en pseudowetenschap is. Op elk gewenst moment. Volgens Lakatos kan dat niet op elk gewenst moment, maar door de tijd heen hoe het onderzoeksprogramma zich ontwikkelt. En dan is het nog niet definitief, want een onderzoeksprogramma kan achteruit gaan. Wie en wanneer kwam diegene met de onvolledigheidstelling? = K. Gödel in 1931. In welk tijdschrift en wanneer zijn de ideeën van Lakatos het meest gedetailleerd uitgewerkt? = The Methodology of Scientific Research Programmes in 1970. Hoe denkt Lakatos over onderzoeksprogramma’s? = Ze hebben een harde kern (basisassumpties). Hij de evolutiebiologie: selectie Darwin en erfelijkheidswetten van iemand anders. Ze hebben een beschermende gordel: randaannamen, ondergeschikte aannamen. Negatieve heuristiek: niet aanraden: Blijf van de kern af, ga daar niet aan rommelen. Positieve heuristiek: wel aanraden: tast niet de kern aan, maar pas de beschermende gordel aan: ontwikkel de gordel goed. Noem een voorbeeld waarbij Lakatos theorie in de praktijk werd gebruikt. = September 2011. Elementaire deeltjes die overal doorheen kunnen, omdat ze bijna geen massa hebben. Ze schoten ze af en kwamen een paar miljardste seconden sneller aan. Ze zoude sneller zijn dat het licht. Ze hebben niet volgens Popper, maar volgens Lakatos gehandeld door niet aan de kern te komen, maar ergens anders te zoeken. En het bleek ook aan een rekenfout te liggen en een niet goed afgestelde rekenkabel en gps. De kern werd dus niet aangetast. Als je wordt geconfronteerd met weerlegging, gooi dan niet gelijk de kern overboord. Een klassiek voorbeeld: Toont aan dat wetenschappers handelen naar het idee van Lakatos. Wetenschappers probeerde de baan van Uranus te bepalen, maar hij zou anders moeten staan volgens de theorie van Newton. Ze gooide Newton niet weg en gingen kijken of ze iets over het hoofd hadden gezien. Misschien gingen ze uit van een verkeerde veronderstelling dat er zeven planeten zijn. Misschien is er een achtste planeet. Men ging rekenen met ideeën van Newton en keken in de hemel en ontdekten zo de achtste planeet: Neptunus. Zij hielden dus vast aan de harde kern. Ze pasten de beschermende gordel aan. Dat kan heel lang doorgaan onder bepaalde voorwaarden. Stel ze hadden de planeet niet gevonden toen ze op die plek naar de hemel keken. Wat hadden ze dan kunnen doen? Volgens Lakatos moet je tegenslagen gebruiken voor kennis. Ze hadden bijv. een grotere, krachtigere telescoop kunnen maken. Stel, ze vinden weer niets, wat zou dan de nieuwe stap zijn? Misschien de telescoop op een andere plek zetten. Op een hoge berg waardoor elke invloed van de atmosfeer wordt uitgeschakeld. Dit is weer een nieuw informatiegehalte. Hoe kan volgens Lakatos het aanpassen van de beschermende gordel steeds doorgaan? = Elke nieuwe variant moet op eigen verdienste worden getoetst en hoger informatiegehalte hebben. Dit mag heel lang doorgaan als er aan twee voorwaarden wordt voldaan: (Dit geeft ook de maatstaf om verschillende onderzoeksprogramma’s met elkaar te vergelijken.) – Theoretische progressie (nieuwe voorspellingen). – Empirische progressie (confirmaties) De voorspellingen bevestigd. Als er niet aan deze voorwaarden wordt voldaan, degradeert het onderzoeksprogramma. Welk onderzoeksprogramma heeft volgens Lakatos de voorkeur? = Het onderzoeksprogramma dat theoretische en empirische progressie vertoont, want die is progressief. Wanneer mag je volgens Lakatos de harde kern aantasten? = Je kan de harde kern niet voor eeuwig beschermen. Dit mag zolang er nog theoretische en empirische progressie is. Als dit niet meer is, moet je de harde kern aanpassen of verwerpen. Je mag de kern in bescherming nemen, zolang er nieuwe voorspellingen en bevestigingen daarvan zijn. Wat zou Popper zeggen van het voorbeeld van de planeten dat Uranus niet op de plek staat waar hij volgens Newton zou moeten staan? = Dat Newton is weerlegd. Wat zou Lakatos zeggen van het voorbeeld van de planeten dat Uranus niet op de plek staat waar hij volgens Newton zou moeten staan? = Geef Newton nog een kans. Wat is volgens Lakatos een manier om naar een onderzoeksprogramma te kijken? = De maatstaf voor evaluatie. We kunnen volgens Lakatos niet alleen onderzoeksprogramma’s met elkaar vergelijken, maar wat nog meer? = Wetenschapsfilosofieën. Hoe kunnen we volgens Lakatos bepalen welke wetenschapsfilosofie het beste is? = We kunnen wetenschapsfilosofieën toetsen aan wetenschapsgeschiedenis. Er zijn voorbeelden van goede wetenschap in de geschiedenis. Die voorbeelden kunnen we als uitgangspunt nemen. Als voorbeeld: Copernicaanse revolutie: welke wetenschapsfilosofie kan het beste uitleggen waarom we deze revolutie waarderen en belangrijk was en copernicus zo’n grote wetenschapper is. Test: positivisme: Kan het positivisme dit uitleggen? Ptolenmaeus: aarde staat stil in het centrum. Compernicus: de aarde draait om de zon. Beide onderzoeksprogramma’s hadden problemen. Die van copernicus misschien wel meer. Zijn onderzoeksprogramma had meer epicycels (bijcirkels) nodig aan die van Ptolenmaeaus. Het logisch positivisme kan niet uitleggen waarom wij copernicus zo waarderen. Popper: falsificationalisme. Ook niet. Kuhn: Zijn visie is toegespitst op wetenschappelijke revolutie. Maar hij kan het niet uitleggen, want hij heeft geen normatieve wetenschapsfilosofie. Hij heeft zich nooit bezig gehouden met pseudo- en goede wetenschap. Lakatos: Kan het wel uitleggen, want hij zegt: Het doet er niet toe of er tegenvoorbeelden zijn, als er maar spraken is van progressie en dat was bij copernicus wel en Ptolenmaeus niet. Ze hadden epicycels nodig vanwege maan naar mars (Foto P.P.) maar waarom is die baan zo? Deze beweging is een optische illusie. Dat komt omdat wijzelf ook op een bewegende planneet zitten. Je kijkt vanuit de bewegende planeet. Copernicus kon dit voorspellen omdat hij uitging van een bewegende planeet. Dat was ook met sterren. Ze verplaatsen van winder naar zomer: sterren paradox (dat heb je ook als je naar je duim kijkt, eerst met je linkeroog en dan met je rechteroog). Ook al kampte copernicus met problemen, zijn programma was beter omdat er sprake was van empirische en theoretische progressie. Wat voor kritiek zou je op de test van wetenschapsfilosofieën van Lakatos kunnen geven? = Je zou kunnen zeggen: hij heeft zichzelf als winnaar uitgeroepen. Aan de andere kant kun je ook kritisch zijn en had Copernicus misschien geluk. Wat zou je tegen de kritiek dat Lakatos zichzelf als winnaar heeft uitgeroepen bij de test van wetenschapsfilosofieën kunnen zeggen? = De docent denkt dat het wel meevalt, want het zal ook wel met andere casestudies zijn en hij is de laatste in dit rijtje dus hij heeft van zijn voorgangers geleerd. Hij is wel zo sportief om te zeggen dat hij op dit moment de beste is, maar dat er in de toekomst een wetenschapsfilosofie zal komen. Wat zou Kuhn voor kritiek kunnen geven tegen Lakatos? = Kuhn zou kunnen zeggen verklaren dat het niet puur rationeel was, maar er ook buitenwetenschappelijke factoren meespeelden, zoals religie. Dat kan Lakatos verklaren. Wat zou Kant zeggen over Lakatos? = Gedachten zonder inhoud zijn leeg. Wetenschap en wetenschapsfilosofie kunnen niet zonder elkaar, ze hebben elkaar nodig. Welke invloeden van Popper en Kuhn kun je in Lakatos’ wetenschapsfilosofie aanwijzen? = Bij Kuhn de paradigmawisselingen dat ziet Lakatos als onderzoeksprogramma’s. Van Popper?? Hoe denkt Lakatos de belangrijkste problemen van Poppers naïeve falsificationisme te hebben opgelost? = Dat een theorie immunisering krijgt als hij aan twee voorwaarden voldoet. ?? Wat bedoelt Lakatos met een ‘harde kern’ van een wetenschappelijk onderzoeksprogramma? Waarom en hoe wordt deze harde kern tegen falsificatie in bescherming genomen? = Dat zijn de soort grondbeginselen. Dat is de theorie waar alle andere theorieën op dat gebied op gebouwd zijn. Die kern mag je niet zomaar aantasten, dus niet zomaar weerleggen. Je moet als er iets niet klopt beginnen met de rand. Wat fungeert volgens Lakatos als de ‘beschermende gordel’ van een onderzoeksprogramma? = Dat zijn de theorieën waarbij niet veel verandering plaats vind als die veranderen. De theorieën aan de rand die zijn opgebouwd vanuit de harde kern. Hoe dichter je bij de harde kern komt, hoe meer gevolgen een aanpassing heeft. Wat bedoelt Lakatos met een positieve en negatieve heuristiek? = Positief is wat hij wel aanraad en dat is om van de harde kern weg te blijven en in plaats daarvan de beschermende gordel aan te passen. En Negatief is wat hij niet aanraad dat is om de harde kern aan te passen. Hoe kunnen we volgens Lakatos de vooruitgang (en degeneratie) van onderzoeksprogramma’s beoordelen? = Door te kijken naar theoretische progressie (bevat het meer informatie) en naar empirische progressie (is die informatie ook bevestigd). Wat bedoelt Lakatos met theoretische en empirische progressie? = Theoretische progressie is dat het meer informatie moet hebben dan de vorige theorie en empirische progressie is dat die informatie ook bevestigingen moet hebben. Hoe denkt Lakatos zijn eigen wetenschapsfilosofie te toetsen aan de geschiedenis van de wetenschap? = Door te kijken of dat de wetenschapsfilosofie past bij de geschiedenis van de wetenschap en of er wetenschappelijke revoluties of vooruitgangen mee te verklaren zijn.
Ingezonden op 17-03-2017 - 1553x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!