Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Woorden en Woordgebruik
› 3 College 3
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Woorden en Woordgebruik
3 College 3
Jaar 3 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Wat is een samenkoppeling? = Er is van een woordgroep met streepjes één woord gemaakt. Wat is compositionaliteit? = Betekenis van woordgroepen. Je hebt de structuur van de zin en betekenissen van onderdelen en daar kun je betekenis aan afleiden. Wat is de betekenis van dit woord, gegeven de onderdelen en opbouw. Is het wel 100% voorspelbaar, want wanneer je woorden van andere betekenis koppelt, dan heeft dat invloed op de totale betekenis, maar het is niet in een regel te vatten. Bij grote auto is het lastiger als blauwe auto, want groot is heel afhankelijk van waar het over gaat. Iemand kan een ervaren tandarts zijn en goede vader, maar dat zegt niets over goede tandarts en ervaren vader. Het bijv. naamwoord heeft betrekking op het woord erachter. Je kunt altijd de discussie aangaan bij compositionaliteit. Compositionaliteit zegt: als je een computer hebt en je hebt de delen van een geleed woord die beide een betekenis hebben en dat de computer daardoor het woord van het geleede woord kan afleiden. Of bij woordgroepen waarbij je betekenis door meerdere woorden weet. De computer zou al moeite hebben met de blauwe P, want dat is een P die blauw is en geen blauw vierkantje met een witte P erin. In hoeverre zijn rode wangen rood? Is wijn echt rood en grapefruit is van binnen rood, niet van buiten. Dat kunnen problemen zijn. Mensen hebben er een bepaalde naam voor en dat zijn we gewend, maar het komt niet overeen met de realiteit. Waar je naar kijkt, hangt af van de variatie die je hebt. Een vermeende moordenaar is geen moordenaar. Vrijgelaten gijzelaars zijn geen gijzelaars meer. Dit zijn ook mismatchen met de werkelijkheid. Het hangt af van semantiek van bijv. vermeende. Het feit dat we het niet opslaan in woordenboek zegt niet zo veel, want we slaan het wel op in ons hoofd. Een stenen ei, is geen ei, etc. Bloot truitje: een truitje is niet bloot dus wat doen deze betekenissen met elkaar? Wanneer is een woord geleed? = Als een woord bestaat uit meerdere morfemen dan is het geleed. Tandarts bestaat uit tand en arts. Beide woorden met betekenis die iets toevoegen aan de gehele betekenis, dus geleed. Auto is niet geleed, wel twee lettergrepen, maar niet 2 morfemen/woorden. Tandsteen kun je niet op dezelfde manier opbouwen als tandarts. Het zijn twee zelfstandige naamwoorden, 2 nomina, maar de aparte woorden geven niet de betekenis van het gehele woord. Het is niet 100% voorspelbaar. Welk discussiepunt kan bij woordenboeken naar voren komen? = In woordenboek heb ik alleen lexemen nodig, want de rest kan ik zelf bedenken. Of alles moet er in, want het is anders. Maar meervoud is een apart lexeem. Dat hoeft niet in het woordenboek. Verkleinwoorden zijn geleed, maar sprookje is ongeleed, want een sprook bestaat niet. Tandarts is sowieso geleed. Noemen we het compositioneel of niet? Dat is een discussiepunt. Wat kun je zeggen over betekenis in context? = Topless betekent letterlijk zonder top. Dan zou het passen bij jurk of bikini, maar een topless serveerster is geen onthoofde serveerster. Het is een uitbreiding en iedereen weet wat het betekent. Het is duidelijk door de betekenis van de onderdelen, maar het is niet letterlijk de betekenis van de onderdelen. Wat kun je zeggen over betekenis en constructie? = De constructie heeft een betekenis: ik snap er geen … van. Je kunt er van alles invullen. Het maakt niet uit, want het betekent steeds hetzelfde. Wat is de overeenkomst van die woorden dat ze in die constructie hetzelfde betekenen? Niet op ingegaan. Bij ‘Ik snap er de ballen van’ kun je zelfs de negatie weglaten om de betekenis toch te behouden. Zo sterk is die constructie. Betekenis opbouw: met grammaticale functies en rollen. Willen schrijft Jan een brief. Kunnen ook andere namen zijn. Willen schrijft goed. Heeft een hele andere betekenis, maar Willem is nog steeds subject dat schrijft. Deze pen schrijft goed. Is deze pen degene die schrijft? Degene die schrijft staat niet in de zin, maar moet er zijn. De pen schrijft niet uit zichzelf. Normaal is het subject van zitten degene die zit. Deze stoel zit lekker. Dan is stoel niet het subject. Dit boek leest lekker: dan benoem je nog object. Deze wc leest lekker: je kunt hier goed lezen. Hoe werkt betekenis van een constructie in andere talen? = Een zelfde soort patroon, maar anders vormgegeven. Engels lijkt veel op Nederlands. Want doet –ing met een woord? = Dat maakt van een werkwoordstam een zelfstandig naamwoord. Betekenis van dat zelfstandig naamwoord: maakt concreet. Het is een product. Een bepaalde voltooidheid. Resultaat van beslissen is een beslissing. Het is niet 100%, maar er zit een gemeenschappelijke noemer in. Wat doet –iseer met een woord? = Dat maakt van een zelfstandig naamwoord een werkwoord. En wanneer je er dan met –ing weer een zelfstandig naamwoord van maakt, dan is dat niet hetzelfde als het oorspronkelijke zelfstandig naamwoord. De betekenis van –iseer: je geeft iets een eigenschap van iets. Je verandert het daar in. Dit zijn gebonden morfemen. Hoe werkt compositionaliteit in woorden? = Je kunt er –ing, -iseer, of –isering achter zetten. Bij een samenstelling (woord bestaat uit vrije morfemen), de betekenis van dat woord van een samenstelling is een variant van het rechter deel. Dus het rechter deel bepaalt de betekenis van het geheel. Watersnood en waternood heeft ook een verschil in betekenis: watersnood: ramp met veel water, waternood: te kort aan water. Hongersnood: ramp door te veel honger. Luipaard is niet per se een lui paard. Je ziet daar die twee delen in, toch heb je niet het idee dat dit woord compositioneel is opgebouwd. Oorlog is een ongeleed woord. Dan kun je het ook niet hebben over wel of niet compositioneel. Vijandig: vijand en ig als gebonden morfeem erachter. Dit woord zit wel in het lexicon. Geweldig is oorspronkelijk afgeleid van geweld. Dat zou je nu niet zeggen. Het is daarom zeker niet compositioneel. Ziekig: een beetje ziek. Anders dan rijtje daarboven. Bij de bovenste rij op p.p. kan dit niet compositioneel zijn. Het is nog steeds geleed, maar niet compositioneel opgebouwd, want je kunt de relatie er niet uit afleiden. Likmevestje was oorspronkelijk lik me reet, maar dat gingen ze netjes doen, dus werd het vestje en kreeg het een andere betekenis. En meisie werd meisje, etc. Me als bezittelijk voornaamwoord zie je hier ook al. Onaardig - onrustig - oneerlijk - onfatsoenlijk - onnozel - ongelukkig - onknap - onguur – onschuldig. Welk van deze woorden hoort er niet bij en waarom niet? = Onnozel. Nozel is niets meer. Vroeger was nozel onschuldig, nu is onnozel een beetje dom en naïef. Of onknap, dat gebruik je normaal alleen met negatie: niet onknap. Of onguur: guur heeft dezelfde betekenis als onguur: guur weer en onguur type. Meevoeren - afvoeren - bijvoeren - ontvoeren - wegvoeren – toevoer. Welk van deze woorden hoort er niet bij en waarom niet? = Toevoer, want het is geen werkwoord. Of bijvoeren, want het heeft een andere betekenis van voeren dan de andere woorden. Of ontvoeren: ont is een gebonden morfeem en de rest zijn vrije morfemen. Compositionaliteit zit wel in meevoeren. Ontbranden - ontbloeien - ontstaan - ontbijten - ontdooien – ontvriezen. Welk van deze woorden hoort er niet bij en waarom niet? = Ontbijten is wel tot stand gekomen met je begint te bijten. Zo is het nu niet meer. Het is daarom echt niet compositioneel. Ontvriezen hoort er niet bij, want de rest is beginnen te en ontvriezen is niet beginnen te vriezen. Onteigenen: eigenen is dan adjectief. Ont: ontdoen van iets of beginnen te/ gaan. Wat kun je zeggen over veranderende betekenis? = Wijf: was eerst gewoon een vrouw nu heeft het een negatieve lading. Telefoon: was eerst om mee te bellen. Op het moment dat mobiele telefoons kwamen, kon je het woord telefoon daar niet voor gebruiken, dus zei je mobieltje. Nu is mobiel telefoon en de huistelefoon noemt men vaste lijn of vaste telefoon. Tig: was oorspronkelijk een gebonden morfeem en dat betekende 10 of keer 10. Maar nu kun je tig gebruiken als vrij morfeem en het betekent veel. On voor adjectief en dan krijg je negatieve variant. Maar als je een negatief adjectief hebt, dan kun je er geen on voor zetten. Guur was vroeger ook positief. Soms gebruik je on wel bij negatief adjectief, maar dan met negatie: niet onvervelend betekent niet vervelend. Dat is gek, want de dubbele negatie heft elkaar niet op. Niet onprettig heft elkaar wel op en wordt prettig. Geweldig komt eigenlijk van geweld. Hoe werkt veranderende betekenis bij intensiveerders? = Moderne intensiveerders zijn krachtiger dan ouderwetse. En die nog steeds gebruikt worden (erg, zeer, geweldig) hebben een negatieve lading. Waarom zou een negatief woord kunnen intensiveren? Misschien iets onverwacht: misschien grote mate dat het misschien te veel is, niet leuk meer. Onderzoek psychologie: negatieve woorden hebben een groter effect. En bij de middelmatige graad zijn ze allemaal positief: behoorlijk (zoals het behoort), redelijk (zoals het inde reden ligt), etc. Deze woorden worden ingezet voor middelmatige graad en negatieve voor hogere graad. Er zijn wel positieve woorden in de hoge graad bijv. bijzonder, heel en super.
Ingezonden op 02-01-2019 - 1376x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!