Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'

Pulsar

4 ! samenvatting hele hoofdstuk !

Jaar 3 (havo/vwo)

Hoofdstuk 4, Kleiner dan een korrel.

Als uit 1 of meerdere stoffen een reactieproduct ontstaat noem je dat een vormingsreactie. Andersom, als een stof ontleed wordt, spreek je over een ontledingsreactie.
De beginstoffen van een ontledingsreactie noem je ontleedbare stoffen omdat die stoffen ontleedbaar zijn. (gek hé…) Niet-ontleedbare stoffen zijn stoffen die niet te ontleden zijn.
Van de 20 miljoen zuivere stoffen zijn er maar een paar niet-ontleedbaar. Die stoffen komen zo meteen nog. 
Als er chemische reacties optreden komt er altijd energie vrij. Als je bij een reactie steeds energie toe moet voegen heet het een endotherme reactie. Als er energie vrijkomt heet zo’n reactie exotherm. Niet alle exotherme reacties gaan automatisch. Bij sommige moet je ze eerst op gang helpen. Ontledingsreacties zijn meestal endotherm. Als je er warmte bij gebruikt heet het een thermolyse.
Het molecuulmodel betekend dat een stof is opgebouwd uit zijn eigen moleculen. Suiker is opgebouwd uit suikermoleculen en water is opgebouwd uit watermoleculen. Hierbij kun je meteen al aangeven wat zuivere stoffen zijn en wat niet. Een zuivere stof heeft een soort moleculen en een onzuivere stof bestaat uit meerdere verschillende moleculen. Je kunt ook zien wat de toestand van de stof is. Bij een vaste stof zitten de moleculen dicht tegen elkaar aan. Ze trillen een beetje en staan dus niet stil. Bij een vloeistof raken de moleculen elkaar maar ze bewegen wel onderling. Bij een gas zijn de moleculen ver weg uit elkaar. Zie het “plaatje” hieronder.
Vast:					vloeibaar:			gas:
Oooooooooooooooooooooooooo 	ooooo oooooooo o o 		 o o o o
Oooooooooooooooooooooooooo	oo ooooo o o ooooo o o o o
Oooooooooooooooooooooooooo 	ooo o ooooooooo o o		 o o o o
De o’tjes zijn moleculen.
De onderzoeker Dalton is erachter gekomen dat moleculen niet het kleinste zijn op de wereld. Hij had bedacht dat de moleculen zijn opgebouwd uit atomen. Volgens hem zijn moleculen opgebouwd uit atomen, atomen niet te vernietigen en zijn alle atomen van een soort aan elkaar gelijk. Er zijn ongeveer 100 atoomsoorten. Een atoomsoort wordt ook wel een element genoemd. Volgens Dalton is een chemische reactie een hergroepering van atomen. Door Dalton kun je ook de ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen aantonen. Een niet-ontleedbare stof bestaat maar uit een soort atomen, een ontleedbare stof uit meerdere.
Een atoom teken je als een bolletje met het elementsymbool erin. Als je de atomen aan elkaar tekent heb je een molecuultekening. Een waterstof molecuul bestaat bijvoorbeeld uit 1 atoom zuurstof en 2 atomen waterstof. Het is veel makkelijker om i.p.v. de atomen te tekenen ze in een formule te zetten. Waterstof wordt dan H²O (de ² moet eigenlijk onderaan zitten.) De ² heet de index. Hiermee laat je zien dat er 2 atomen van H (waterstof) nodig zijn en maar 1 van O (zuurstof). Stel er staat 5H²O, dan betekend dat dat er 5 watermoleculen zijn. 5 is dan de coëfficiënt. 
Water bestaat uit een groot aantal watermoleculen. Daarom moet je bij een atoomformule erachter zetten in welke toestand de stof is. Water is dan H²O (l) waar de l voor liquid staat.
Bij niet-ontleedbare stoffen zijn maar een soort atomen die meestal los van elkaar zijn. Ook bij deze moet je de faseaanduiding noteren. IJzer is dan Fe (s) (solid = vast) en helium is He (g) (g = gas). Waterstof is H (l) (liquid = vloeibaar). Nu moet je bij de stoffen: waterstof, stikstof, zuurstof, fluor, chloor, broom en jood een ² erachter zetten omdat je nooit 1 atoom waterstof hebt. Dan krijg je het volgende rijtje (kopieer ze om te leren):
Waterstof = H² (g)
Stikstof = N² (g)
Zuurstof = O² (g)
Fluor = F² (g)
Chloor = Cl² (g)
Broom = Br² (l)
Jood = I² (s)
Als een stof uit 2 elementen bestaat komt er de uitgang –ide achter. Hieronder komt weer een lijstje:
O = oxide
F = fluoride
Cl = chloride
Br = bromide
I = jodide
S = sulfide
Bij een atoomformule maak je gebruik van de Griekse telwoorden. Hiermee geef je aan hoeveel atomen van dat element in de molecuul voorkomen. Hieronder staan ze:
1 = mono
2 = di
3 = tri
4 = tetra
5 = penta
6 = hexa
7 = hepta
8 = octa
9 = nona
10 = deca
Hierbij wordt mono (1) vaak weggelaten omdat dat alleen maar verwarring kan geven.
Nog even een voorbeeldje met de Griekse telwoorden:
Fosforpentachloride = PCl5
Er zijn ook nog wat stofjes die je moet kennen:
Water = H²O (l)
Methaan = CH4 (g)
Propaan = C³H8 (g)
Butaan = C4H10 (g)
Ammoniak = NH³ (g)
Glucose = C6H12O6 (s)
Een reactievergelijking klopt niet altijd. Dan moet je hem kloppend maken. Hieronder staat een voorbeeld van een niet-kloppende reactievergelijking:
Magnesium (Mg) (s) + zuurstof (O) (g) = magnesiumoxide (s)
Mg (s) + O² (g) = MgO (s) 
Deze klopt niet omdat er 2 O’tjes voor de pijl staan en maar 1 erna. Nu moeten we die kloppend maken. Dat doe je met het volgende stappenplan:
1. = schrijf het reactieschema op in woorden=)	Magnesium (s) + zuurstof (s) = magnesiumoxide (s)
2. = vervang de woorden door formules=) Mg (s) + O² (g) = MgO
3. = bekijk in de formules hoeveel atomen van elke soort voor en achter de pijl staan =) 
1 × Mg voor de pijl en 1× Mg na de pijl. Dit klopt.
2 × O voor de pijl en 1 × O na de pijl. Dit klopt niet!
4. = Om het aantal atomen kloppend te maken moet je het aantal moleculen voor de pijl aanpassen door een coëfficiënt voor de atomen te zetten =) 2Mg +O² = 2MgO
5. Controleer of het klopt =) 
2 × Mg voor de pijl en 2× Mg na de pijl. Dit klopt.
2 × O voor de pijl en 2 × O na de pijl. Dit klopt ook! Nu is de reactievergelijking kloppend gemaakt.

Ingezonden op 12-03-2011 - 22390x bekeken.
Waardering 8.6 (aantal stemmen: 7)

voting system
1
2
3
4
5

Mochten er foutjes zijn, laat het dan even weten.

Ik ben er lang mee bezig geweest dus als er geen foutjes zijn, vind ik het ook leuk om een reactie te krijgen

Voor de elementsymbolen, zie:
ongeveer alle andere lijsten van dit hoofdstuk

Deze overhoring is meer dan zeven jaar geleden ingestuurd. Dit was de begintijd van woordjesleren.nl!!
Waarschijnlijk werk je met een recentere uitgave en wijkt jouw boek af van de inzending hierboven.

Vakken

Pulsar

4 ! samenvatting hele hoofdstuk !