Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Kenleer/Wetenschapsfilosofie
› 10 en hoofdstuk 11 College 6 Wetenschapsfilosofie
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Kenleer/Wetenschapsfilosofie
, deel 1
10 en hoofdstuk 11 College 6 Wetenschapsfilosofie
Jaar 1 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Van wanneer tot wanneer leefde Paul Feyerabend? = Van 1924 tot 1994. Vertel wat over Paul Feyerabend. = Hij is geboren in Wenen. Anders dan Popper of Wittgenstein kwam hij uit een arbeidersmilieu. Toen hij 16 was, was hij net te jong om in het Duitse leger dienst te nemen. Hij had wel verplichtte arbeid. Vanaf zijn 18e was hij wel soldaad en hij was aan het eind van de oorlog aan het Oostfront geraakt door een kogel in zijn ruggengraat waardoor zij altijd met een stof heeft gelopen. Hij is drie keer getrouwd. Hij mocht studeren aan het conservatorium en later filosofie en nog iets. Hij kreeg weer een beurs. Hij wilde naar Cambridge want daar was Wittgenstein, een stadsgenoot, maar die overleed in 1951. Dus hij ging naar Londen naar Popper. Lakatos was daar ook. Ze zouden samen een boek schrijven, maar Lakatos overleed. Hij schreef wel zijn deel. Later ging hij ergens lesgeven en daar ontmoette hij Thomas Kuhn. In zijn werk zie je veel invloed van Kuhn en Popper. Rond de jaren ’60 waren zijn gloriejaren en dat werd minder rond de jaren ’80. Hij keerde terug naar Europa, trouwde met zijn derde vrouw en gaf weer les. In 1993 ontdekte ze een tumor in zijn hoofd waar hij een jaar later aan overleed. Hij wordt ook wel het enfanterible van de wetenschapsfilosofie genoemd. Hij wilde de boel opschudden. Zijn belangrijkste boek is Against method 1975, die hij samen met Lakatos zou schrijven. Het is een kritiek op de wetenschappelijke methode, want dé methode bestaat niet. Wat is het belangrijkste boek van Paul Feyerabend en wanneer schreef hij het? = Against Method in 1975. Met wie zou Feyerabend zijn belangrijkste boek hebben geschreven? = Met Lakatos. Waar gaat Feyerabends belangrijkste boek over? = Het is een kritiek op de wetenschappelijke methode want dé methode bestaat niet. De meeste belangrijke uitvindingen zijn zonder die regels gevonden. Het is tegen de monopolie van de methode. Wetenschap is maar een methode. Wetenschap is de kerk van de middeleeuwen. Heilig en dé manier. En dé manier bestaat niet. Als er al een manier is, is het anything goes: alles mag, alles is toegestaan. We zouden heel veel verschillende methodes moeten uitproberen. Het achterliggende idee is dat we maar pas, als gister, zijn begonnen met het achterhalen van kennis (tegenover de eeuwigheid) en de werkelijkheid is zeer complex, dus onze kennis is gebrekkig. Het is dus heel onverstandig om te denken dat we dé methode gevonden hebben. Wat voor invloed van Popper zie je terug bij Feyerabend? = Het fallibilisme: De menselijke feilbaarheid. Hij gaat een stap verder. Niet alleen de invloed van de methode is een gissing, ook de methode zelf. Popper noemt wetenschappelijke theorieën gissingen. Feyerabend denkt dan methodieken dat ook zijn. Waar staan Popper, Lakatos, Kuhn en Feyerabend tussen objectivisme en relativisme? = Objectivisme I---P-----L ---------------------K---F---I Relativisme. Popper, Lakatos, Kuhn en Feyerabend op die volgorde. Welke invloed van Kuhn zie je terug bij Feyerabend? = Het relativisme: Hij gelooft net als Kuhn niet in objectieve feiten. Kuhn: theoriegeladenheid van observatie, daarom bestaan er geen objectieve feiten. Na paradigmawisseling verandert het wereldbeeld. Dat vind je bij Feyerabend ook terug. We worden gehersenspoeld. Alleen spreekt hij niet over paradigma’s, maar over tradities. Andere tradities zijn ook waardevol. Hij ziet zwarte magie, voodoo, astrologie als gelijke alternatieven voor de wetenschap. Echte vrijheid is dat we moeten kunnen kiezen tussen traditie. Er is een scheiding tussen de kerk en de staat, maar niet tussen de staat en de wetenschap. Hij zou wel gecharmeerd zijn van ons onderwijssysteem. Iedereen mag aan school beginnen als hij aan de regels voldoet. Wel jammer dat er allen reguliere programma’s zijn. Je kunt geen zwarte magie leren i.p.v. aardrijkskunde, Voodoo i.p.v. iets anders of Amerikaanse regendans leren. Als burgers er behoefte aan hebben, zou het mogelijk moeten zijn om studie Afrikaanse regendans te doen. Staat en wetenschap zijn niet gescheiden. Deze lesstof wordt als vanzelfsprekend gezien en onderwezen. Maar het is maar één traditie. Andere tradities zijn ook manieren om grip te krijgen op de wereld. Hij zou het liefst zien dat we onze horizon verbreden. We zijn allemaal gehersenspoeld om in deze tradities te geloven. We zijn allemaal gehersenspoeld om in deze tradities te geloven. Hoe moeten we dit verbreken volgens Feyerabend? = Met theoretisch pluralisme en methodologisch anarchisme. theoretisch pluralisme: Je moet je geld niet inzetten op één theorie, maar op zoveel mogelijk theorieën. methodologisch anarchisme: hetzelfde voor methodes. Alle regels aan je laars lappen. Pas dan kun je vooruitgang boeken. Veel doorbroken door wetenschappers die zich niet aan de regels houden. Wat is theoretisch pluralisme volgens Feyerabend? = Je moet je geld niet inzetten op één theorie, maar op zoveel mogelijk theorieën. Wat is methodologisch anarchisme volgens Feyerabend? = Je moet je geld niet inzetten op één methode, maar op zoveel mogelijk methodes. Alles regels aan je laars lappen. Pas dan kun je vooruitgang boeken. Veel doorbroken door wetenschappers die zich niet aan de regels houden. Hoe noemt Feyerabend zichzelf en waarom? = Anarchist: omdat hij de regels aan de laars lapt. Pluralist: Omdat je zoveel mogelijk theorieën moet kiezen. Dadaïst: Dadaïsme is van kunst. Het verwijst naar de eerste woordjes van een baby. De dadaïsten (van kunst) meenden dat je alle regels aan je laars moet lappen. Alles wat je op de academie geleerd hebt, moet je loslaten en onbevangen als een kind te werk gaan. Dit vond Feyerabend ook. Hersenspoeling loslaten. Welk verschil is er tussen Feyerabend en Kuhn (In de eerste editie van het boek van Kuhn)? = Er is wel vooruitgang in wetenschap, volgens Feyerabend en vooruitgang heb je als je je aan dit soort adviezen houdt. Er is niet één theorie of methode en je moet de regels aan de laars lappen en onbevangen als een kind. Welke adviezen geeft Feyerabend? = Je moet de regels aan je laars lappen en dogmatisme in de wetenschap tegengaan door theorieën op te stellen die tégen het heersende wereldbeeld ingaan. Hoe noemt Feyerabend het als je dogmatisme in de wetenschap tegengaat door theorieën op te stellen die tégen het heersende wereldbeeld ingaan? = Contra-inductie. Wat noemt Feyerabend het tegenovergestelde van contra-inductie? = Overeenstemmingeis. Wat gebeurt er volgens Feyerabend als we ons zouden houden aan overeenstemmingeis? = Dan leggen we onszelf beperkingen op. We lopen dan met oogkleppen op een smal paadje, terwijl naast ons mooie dingen zijn te ontdekken, maar die zen we niet, want dat past niet binnen ons beeld. Daarom moeten we het tegenovergestelde doen: Contra-inductie. Wat is contra-inductie volgens Feyerabend? = Dogmatisme in de wetenschap tegengaan door theorieën op te stellen die tegen het heersende wereldbeeld ingaan. Een doorbraak kun je alleen forceren als je de bestaande regels aan je laars lapt. Een theorie die tégen het heersende wereldbeeld ingaat, heeft tenminste twee verdiensten. Welke twee? = 1. Allerlei bekend geachte feiten krijgen een nieuwe duiding. 2. De stilzwijgende veronderstellingen van het bestaande wereldbeeld worden blootgelegd. Wat is tegen Feyerabend te zeggen? = Je moet dan constant de regels aan de laars lappen. Als iemand een nieuwe theorie heeft bedacht en een doorbraak heeft, heb je weer nieuwe regels en die moet je dan weer aan de laars lappen. Van wanneer tot wanneer leefde Isaac Newton? = Van 1643 tot 1727. Newton maakt een vergelijking met kinderen die op de theorie lijkt van Feyerabend. Wat voor vergelijking is het? = Je zou de theorie van Feyerabend kunnen zien op een manier zoals Newton het zag. Hij vergelijkt het met kleine kinderen die schelpen zoeken op het strand terwijl er voor hen een hele oceaan ligt, die onontdekt is. Als we contra-inductie niet toepassen, blijven we kleine kinderen. Daar zie je ook het idee terug dat we zo weinig kennis hebben. Wat heb volgens Feyerabend nodig om tegen het heersende wereldbeeld in te gaan? = Intelligentie en heel veel moed. Wat is Feyerabend favoriete voorbeeld voor zijn theorie? = Van Galileo Galilei (1564-1642). Met zijn boek Dialoog over de twee belangrijkste wereldsystemen. Er was eerst een geocentrisch wereldbeeld van Aristoteles en Pteunimenus. Dit was wat in de tijd van Galilei werd onderwezen: Dat de aarde stilstaat. Hij was de enige die Copernicus verdedigde, die met het heliocentrisch systeem kwam. Alles wees er toen op dat de aarde stil stond. Niets wees erop dat de aarde met volle vaart door het universum reist. Als je iets van de toren gooit, val het niet meters verderop. Argumenten alleen zijn niet voldoende om mensen van een ander wereldbeeld te overtuigen. Daarom moest Galilei noodgedwongen gebruik maken van trucjes en propaganda. Wat Feyerabend goed vond, omdat hij niet anders kon. Dat zie je ook terug in zijn boek. Degene die het oude systeem in zijn boek vertegenwoordigde heette Simplito: simpele ziel en de vertegenwoordiger van het nieuwe idee heette Salvinatio. Hij maakte hiermee de kerk uit voor simpele ziel. Hij moest naar Rome komen en hij kreeg een proces. Hij werd veroordeeld voor levenslang huisarrest, zijn boeken werden verboden en hij mocht zijn ideeën niet meer vertellen. Er zijn verschillende verhalen over wat er toen gebeurde. Een is: Iemand vroeg: ‘Heb je nog wat te zeggen?’ Hij stond op en zei: ‘En toch beweegt ze.’ Hij kwam er best goed vanaf. Veel beter dan zijn tijdgenoot Giordano Bruno (1548-1600). Hij zei dat de aarde niet in het midden staat en zelfs de zon niet. De zon is een ster en het heelal is oneindig. In een oneindig heelal is er geen midden. Om andere sterren draaien andere aarden met mensen. In 1600 werd hij levend verbrand in Campo de’ fiori in Rome. Dit was 30 jaar voor het proces van Galilei. Van wanneer tot wanneer leefde Galileo Galilei? = Van 1564 tot 1642. Van wanneer tot wanneer leefde Giordano Bruno? = Van 1548 tot 1600. Waarmee probeerde Galilei anderen van zijn theorie te overtuigen? = Door te laten zien dat hij niet helemaal tegen het oude wereldbeeld in ging en dat het gelijkwaardig was. Een voorbeeld tegen hem wat dat wanneer je iets van een gebouw afgooit, het niet meters verder valt, wat wel zou moeten als de aarde beweegt. Het antwoord dat hij gaf was dat als je iets van een varende boot afgooit, het ook niet naar achter valt. Het vallende voorwerp behoudt de snelheid van de boot. Zo probeerde hij zijn tijdgenoten op andere ideeën te brengen. Met alledaagse ervaring kan je veel laten zien. Hij probeert bezwaren tegen de bewegende aarde weg te nemen. Welke verdienste heeft Galileo nog meer behalve het aantonen dat de aarde draait? = Hij hief als eerste het onderscheid tussen het ondermaanse en het bovenmaanse op. Sinds de klassieke oudheid is het idee dat bovenmaanse het goddelijke en het eeuwige is en het ondermaanse chaotisch. Volgens Aristoteles zouden we het bovenmaanse nooit kunnen doorgronden. Fundamenteel verschil. Galileo zei dat het bovenmaanse dezelfde wetten als hier heeft. Een daarvan is eenparig/gelijkmatige cirkelbeweging. Het is de meest elementaire beweging. Hoe is de cirkelbeweging de meest elementaire? Hoe zien we het terug op de aarde? Hij dacht dat de steen rond zou vallen: Dit klopte niet. De meest elementaire beweging is geen cirkelbeweging. Newton ontdekte dat dat een rechte lijn was. Hoe dan ook had Galileo wel gelijk dat onder en bovenmaanse hetzelfde zijn. Galileo liet zien dat het alledaagse leven met beide systemen zijn te verklaren. Dus zo heel erg schopte hij niet tegen het oude systeem. Hoe kwam Galileo tot de ontdekking dat het copernicaanse wereldbeeld wel moest kloppen? = Hij had een telescoop gemaakt van karton, papier en twee lenzen. Daarmee deed hij ontdekkingen waarmee het heliocentrische systeem van Copernicus wel moest kloppen. Een daarvan was de manen van Jupiter. Die vier manen zijn nog steeds de manen van Galileo. Men dacht dat de aarde stil stond en daar draaide planeten omheen. Dus de aarde was niet meer zo bijzonder. Er was een andere planeet waar manen omheen draaiden. (Telescoop + microscoop zijn Nederlandse uitvindingen. Telescoop in 1602 door Hans Lipperheij (Brillenmaker uit Middelburg.)) Hoe ging Galilei tegen de regels in? = Hij overtrad regels omdat de werking en betrouwbaarheid van een telescoop werd nog betwijfelt. De meesten gebruikten het om de buren te begluren. In die tijd wist men nog niet hoe de telescoop werkte. In die tijd had men er geen verklaring voor hoe dingen opeens dichtbij werden gehaald. Mag je instrumenten gebruiken waarvan de werking en betrouwbaarheid nog niet duidelijk is? Newton zou later pas komen met de verklaring voor de werking van de telescoop. Niet veel later werden er andere type telescopen uitgevonden. Dit was met lenzen. Later met spiegels en die haalde dezelfde resultaten, dus was het betrouwbaar. Je kon het dichterbij checken, want je kon er naar toelopen. Maar dat kan niet als je het op de hemel richt. Het konden ook fouten zijn. Volgens Feyerabend, mocht je het dus niet gebruiken, maar hij juicht het wel toe. Is het volgens Feyerabend goed om de hele tijd tegen het heersende wereldbeeld in te gaan? = Net als Lakatos pas wanneer het oude wereldbeeld geen vooruitgang meer biedt. Zolang een theorie progressie vertoont is het niet nodig om er tegenaan te schoppen. Pas wanneer het stokt is het verstandig te kijken naar wat anders kan. Hoe verklaar je Feyerabends populariteit in de jaren ’60? = In California en met name San Francisco was er een populaire hippie beweging met anarchistische trekjes: keren tegen de oudere generatie en wetten. Zijn collegezalen zaten vol. Hoe verklaar je dat Feyerabend in de jaren ’80 minder populair werd? = Er kwam een nieuwe tijdsgeest. Niet meer alles kan en mag, maar zakelijkheid. Daarom was hij toen minder populair. Wat lijkt Feyerabend te vergeten als hij dingen als astrologie gelijk stelt aan wetenschap? = Dat we hebben geleerd dat sommige dingen niet werken, zoals astrologie. Bovendien, toen hij een hersentumor kreeg, ging hij naar Westers ziekenhuis niet naar andere geneestraditie. Docent was eerst kritischer op Feyerabend tot hij zag dat wat hij zegt vergelijkbaar is met evolutiebiologen. Hoe kun je Feyerabend vergelijken met evolutiebiologen? = Evolutiebiologen zeggen dat evolutie drie dingen nodig heeft: Reproductie, variatie en selectie. Genetische variatie is heel erg belangrijk voor de populatie, want elke populatie krijgt problemen, bijv. klimaatveranderingen. Hoe groter de variatie, hoe groter de kans dat er een oplossing komt. Hetzelfde zegt Feyerabend: Hoe meer variatie, theoretisch pluralisme, methodisch anarchisme, hoe groter de kans op oplossingen. Alleen houdt Feyerabend minder rekening met de andere twee. Astrologie bijv. heeft de selectie niet doorstaan. Wat beoogt Feyerabend met zijn aansporing aan wetenschappers om tegen de bekende feiten in te gaan? = In de geschiedenis zijn grote ontdekkingen die zijn gedaan, tegen de regels ingegaan. Dus moet je, als je vooruitgang wil, tegen de regels in gaan. Welke belangrijke verdiensten heet een theorie die tegen de feiten ingaat, volgens Feyerabend? = Heeft?: Allerlei bekend geachte feiten krijgen een nieuwe duiding. De stilzwijgende vooronderstellingen van het bestaande wereldbeeld worden blootgelegd. (Heet?: Contra-inductie.) Wat bedoelt Feyerabend met zijn stelling dat wetenschappers contra-inductief te werk moeten gaan? = Ze moeten dogmatisme in de wetenschap tegengaan door theorieën op te stellen die tegen het heersende wereldbeeld ingaan, want een doorbraak kun je alleen forceren als je de bestaande regels aan je laars lapt. Waarom verdedigt Feyerabend een theoretisch pluralisme en een methodologisch anarchisme? = Theoretisch pluralisme is dat je zoveel mogelijk theorieën moet hebben en Methodologisch anarchisme is ook dat je op meerdere methodes in moet zetten en de regels aan de laars moet lappen. Er is volgens Feyerabend niet dé theorie of methode die werkt. We worden gehersenspoeld om in één bepaalde methode te geloven, terwijl die niet waar hoeft te zijn. We zijn relatief nog maar zo kort bezig met kennis vergaren, dat we volgens Feyerabend onmogelijk al de juiste methode kunnen hebben. We moeten daarom de andere methodes niet uitsluiten. Kun je invloeden van Popper en Kuhn aanwijzen in Feyerabend’s wetenschapsfilosofie? = Van Kuhn is dat we gehersenspoeld zijn, maar dan niet in een paradigma, maar in een onderzoeksmethode als de wetenschap. De theoriegeladenheid van observatie zie je hier heel sterk terug. Popper: Het fallibilisme: De menselijke feilbaarheid. Hij gaat een stap verder. Niet alleen de invloed van de methode is een gissing, ook de methode zelf. Galileï moest zich volgens Feyerabend bedienen van retoriek, propaganda en slinkse trucjes om het heliocentrische wereldbeeld van Copernicus aan te prijzen. Hoe denkt Chalmers hierover? = Hij kon niet anders, dus daarom was het toegestaan?? Wat bedoelt Feyerabend met de slogan ‘anything goes’? = Alles mag of alles is toegestaan. Er zijn geen regels wanneer je dingen wil uitzoeken en grip wil krijgen op de wereld. Het mag met wetenschap, zwarte magie, met alles wat je wil. Er zijn geen regel en als er al een regel is dan in dat anything goes. Dat is dat alles is toegestaan. Waarom is onze samenleving volgens Feyerabend niet ideologisch neutraal, en waarom pleit hij voor een scheiding tussen staat en wetenschap? = Omdat we kiezen voor de wetenschap als onderzoeksmethode en de rest uitsluiten en wegzetten als onzin. Iedereen moet de methode gebruiken waar hij of zij zelf het meeste bij voelt. Daarom moet de staat zich niet met wetenschap bemoeien, zodat de staat de onderzoeksmethoden niet meer kan voorschotelen en ons er niet meer mee kan hersenspoelen dat dat dé methode is.
Ingezonden op 18-03-2017 - 1620x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!