Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Rechtsfilosofie
› 20 Werkcollege 5
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Rechtsfilosofie
20 Werkcollege 5
Jaar 1 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Wie was Gustav Radbruch en waarom is hij belangrijk voor het thema van het boek (zie o.a. Hst. 2 en 11)? = Hij is in 1878 geboren in Duitsland en dat was op dat moment een keizerrijk. De eerste wereldoorlog: 1914-1918. Er wordt soms wel eens gezegd dat bij 1914 de 20e eeuw begint. Radbruch was aan het einde van de eerste wereldoorlog ongeveer 40. In november 1918 was er een wapenstilstand. Het keizerrijk verliest zijn legitimiteit. Duitsland wordt na de 1e wereldoorlog een democratische republiek. Een oorlog trekt bijna altijd alles gelijk. Wat gebeurt er in 1919? Het verdrag van Versaille gesloten. Dat verdrag wordt gesloten, omdat er dingen moeten worden geregeld. Er is een enorme herschikking van Europese staten. Veel staten ontstaan voor het eerst, zoals in de Balkan etc. Duitsland krijgt de schuld en werd gedemilitariseerd en Duitsland krijgt een enorme schuld. Gustav Radbruch was minister van justitie voor de democratische partij van Duitsland. Die partij bestaat nog steeds. Politieke partijen in die tijd: SPD, KPD (communistische partij), Centrums partij, NSDAP (Nationaal Socialistische Duitse Arbeiders Partij: de nazi’s). Wat is nationaalsocialisme? Noem ook enkele belangrijke beginselen daarvan. = Nationaal socialisten geloofden in een totalitaire staat: is de staat is overal en dringt in alle facetten van ons leven door. Het eigen ras is superieur. Wat gebeurd er in de jaren 20? In Italië komt er ook een totalitair, fascistisch regime aan de macht in 1922. Overeenkomst tussen fascisme en nationaal socialisme: verheerlijking van één leider, verheerlijking van geweld. Het nationaal socialisme is in München begonnen. Hitler was een soldaad in de eerste wereldoorlog en komt daar gewond en gedesoriënteerd uit. Hij probeert kunstenaar te worden en dat mislukt. Dan komt het bij het nationaal socialisme in München. In een bierkelder in München proberen (een aanslag?) voor te bereiden dat mislukt. Hitler komt in de gevangenis en schrijft daar Mein Kampf. Dat boek wordt gepubliceerd. De nazi’s zeiden dat als ze aan de macht komen ze de democratie afschaffen. De beurskraf van 1920 hielp ze heel erg. Er was een enorme economische crisis. Het gaat dan heel snel. Ze krijgen 38 procent van de stemmen. In 1932, 1933 wordt aan Hitler gevraagd of hij onder strenge voorwaarden een kabinet wil vormen. Dat doet hij en zo komt Duitsland in handen van een Naziepartij. Nationaal socialisme: anticommunistisch, rassenleer. Antisemitisme: Joden waren volgens Hitler verantwoordelijk voor de crisis en armoede in Duitsland, dolkstootlegende: op het slachtveld in de eerste wereldoorlog was nog van alles mogelijk, maar Duitsland is intern een mes in de rug gestoken door de Joden. Ze zijn van binnenuit verraden door de Joden. Wanneer is de tekst van Radbruch geschreven? = Na afloop van de tweede wereldoorlog. Wat betekent ‘wet is wet’? Wat betekende dat volgens Radbruch voor de Duitse juristen in de nazi-tijd? = Stelling Radbruch: het nazierecht zijn doorgevoerd doordat de juristen de wetgeving opvolgden. Doordat dat geldig was kon dat nazierecht ingang geven. Doordat men steeds het criterium had: wet is wet, konden de rassenwetten doorgang vinden en toegepast worden. Licht de rechtszaak toe waarin Göttig tijdens het Hitlerregime werd veroordeeld. = Puttfarken was een ambtenaar van Duitsland en hij had tijdens de Nazietijd Göttig aangegeven voor in de wc schrijven dat Hitler een massamoordenaar is en schuldig is aan de oorlog en dat hij naar de Duitse zender luisterde. Wat gebeurd er na de oorlog? Puttfarken wordt veroordeeld daardoor. Göttig had de doodstraf gekregen. Puttfarken is veroordeeld tot levenslang tuchthuis. (In de eerste alinea van 77 gaat Radbruch citeren t/m eerste alinea 1 van blz. 78.) Waarom werd Puttfarken (na de oorlog) vervolgd? = Puttfarken leverde Göttig over aan een niet rechtmatig regime. Er bestaat geen rechtsplicht tot aangifte ook in het nationaal socialistische regime niet. Daar kan hij zich niet op beroepen. Göttig sprak de waarheid, dus hij kon niet worden beschuldigd van hoogverraad. Voor welke twee soorten daderschap zou Puttfarken veroordeeld kunnen worden? = Indirect daderschap (blz. 78) en medeplichtigheid aan moord (blz. 79). Bij indirect daderschap en medeplichtigheid hoort ook een positie voor de rechters bij. Wat is de stelling van Radbruch? = Er was een teveel aan rechtspositivisme: recht is het gestelde recht, recht is wet, recht is het wettelijk gestelde. Er is nazierecht gecreëerd en als je rechtspositivist bent, ben je een soort machine die zegt wat de wet is is ook recht. Rechters zouden dan willoze en ontoerekeningsvatbare werktuigen zijn. De rechters stellen zich super rechtspositivistisch op. Hoe ziet Radbruch de schuld van de rechters? = ‘Als gevolg daarvan zouden de rechters die Göttig tegen recht en wet in ter dood veroordeeld hebben, schuldig moeten zijn moord.’ Wat is natuurrecht? = Recht is datgene wat rechtvaardig is. Een informele rechtsopvatting, materiële, inhoudelijke rechtsopvatting. Wat voor rechtsopvatting is rechtspositivisme? = Een formele rechtsopvatting. Is het natuurrecht of rechtspositivisme moderner? = De tegenstelling tussen rechtspositivisme en natuurrecht speelt een belangrijke rol in de tekst. Modern is meer rechtspositivisme en premodern is meer natuurrecht: vroeger had je geen geordend recht in wetten. Een soort hoger recht: positief recht staat boven wat wij voelen. Een idee van God en hogere principes en waarden: van een andere plek afkomstig, van een hogere werkelijkheid: Plato, Thomas van Aquino, Aureliës Augustinus. Wat is voor modernen problematisch geworden? De opkomst van de natuurwetenschappen. Waarom wordt het probleem van natuurrecht dan problematisch? Het idee dat God alles bepaalt en dat uit de natuur allemaal normen voortvloeiden werd problematisch. Tegenwoordig is natuur wetenschap en zegt de natuur niks over hoe we ons moeten gedragen. Wat komt dan noodzakelijkerwijs op? Het rechtspositivisme: wij mensen maken de rechtsorde en de wetten. Onze wetten zijn de enige die gelden en als je wilt weten wat recht is, moet je in onze wetten kijken. Klopt de stelling van Radbruch dat er in de nazi tijd rechtspositivisme heerste? = Bladzijde 65: Radbruch vergist zich waarschijnlijk in zijn stelling: het rechtspositivisme was helemaal niet de dominante opvatting in de nazietijd. De nazi’s zeiden recht is dat wat als gezond volksverstand beschouwd wordt. Dat was voor de nazi’s recht en ze koppelden dat niet aan de wet, maar aan een soort volksstemming. Wat betekent ‘wettelijk onrecht’ in deze zaak? = Het nazierecht was wettelijk onrecht. Wat is bovenwettelijk recht? Constitutionele beginselen, hogere beginselen die een rol spelen. Grondrechten, mensenrechte, het EVRM. Wat is volgens het rechtspositivisme geldig recht? = Het wettelijk gestelde, wat in de wet is vastgelegd. Hoe verhouden de drie fundamentele waarden van het recht zich tot elkaar volgens Radbruch? Zie ook p. 66. = De drie fundamentele waarden van het recht: Rechtszekerheid, doelgerichtheid en rechtvaardigheid. Natuurrecht: rechtvaardigheid. Rechtspositivisme: rechtszekerheid. Hiërarchie van deze waarden: als deze drie waarden een conflict hebben, dan komt doelgerichtheid op de laatste plaats en rechtvaardigheid op de eerste plaats. Waarom komt doelmatigheid/doelgerichtheid op de laatste plaats? Het probleem is monsterlijk recht. Er is monsterlijk recht geweest en hoe gaan we daar na de oorlog mee om. Het doel van zo’n wet kan verkeerd zijn. Doelmatigheid zegt niets over de ethische norm van de wet. Rechtszekerheid wel. De wetten in het nazierecht waren volkomen doelmatig. De doelmatigheid van de wet zegt niets over de inhoud. Rechtvaardigheid gaat over de inhoud van de wet. Rechtszekerheid: niemand kan worden veroordeeld tenzij het staat in een voorafgaande wettelijke bepaling: rechtspositivisme. Dit zegt niets over de inhoud van het recht, maar wel over de structuur en de vorm van de wet. Rechtvaardigheid komt op de eerste plaats (eind blz. 82). Radbruch blijft een gematigde rechtspositivist. Gouden regel: rechtszekerheid heeft in principe voorrang tenzij de tegenstelling tussen het gestelde recht en onrechtvaardigheid te groot wordt. Dan moet het gestelde recht voor de rechtvaardigheid wijken. ‘Het positieve recht, gesteld en verzekerd door macht, heeft ook de voorrang, wanneer het inhoudelijk onrechtvaardig en niet doelgericht is, tenzij de tegenstelling tussen de positieve wet en de rechtvaardigheid zo ondraaglijk wordt dat de wet als ‘onjuist recht’ voor de rechtvaardigheid moet wijken.’ Radbruch doet er een scheut natuurrecht bij. Is Radbruch een rechtspositivist of voor natuurrecht? = Hij is een gematigde rechtspositivist: Rechtszekerheid (rechtspositivisme) heeft in principe voorrang tenzij de tegenstelling tussen het gestelde recht en onrechtvaardigheid te groot wordt. Dan moet het gestelde recht wijken. Radbruch doet er een scheut natuurrecht bij. Waarom zijn grote delen van de door de nazi’s ingevoerde wetten volgens Radbruch geen recht? = Het recht is geen recht meer als het niet eens meer rechtvaardigheid nastreeft, want dan ontbreekt de natuur van het recht. Er moet een soort kern zijn van natuurrecht en als men over de schreef gaat in het positieve recht dan moet men daar op terug kunnen vallen. Wie heeft de taak om wettelijk onrecht te corrigeren? = De hogere rechtbank. Bij ons is dat de Hoge Raad. De Hoge Raad mag bij ons alleen niet toetsen aan de grondwet, dus dan zou het Europees Hof een goed voorbeeld zijn. Artikel 1 Duitse grondwet: menselijke waardigheid. Die is voor altijd vastgelegd en daar kan in Duitsland aan getoetst worden. Welke oplossing kiest Radbruch voor de strafbaarheid van Puttfarken; wat betekent dat voor de positie van de rechters die tijdens het nazi-regime Göttig hebben veroordeeld, en voor de positie van beulen die destijds doodvonnissen uitvoerden? = Door het teveel aan rechtspositivisme dat heerste kon het naziregime doorgang vinden. Radbruch ziet de rechters als rechtspositivisten: als willoze en ontoerekeningsvatbare werktuigen en om die regen hebben ze het nazierecht toegepast. Mertens beschrijft op blz. 65 dat hij het hier niet mee een is: de nazi;s waren geen rechtspositivisten. Ze waren eerder voor natuurrecht, hoe raar dat ook klinkt, want ze zagen dat als het vrije recht. Wat is volgens Radbruch de verhouding tussen democratie en rechtsstaat? = Verschilt democratie en rechtsstaat: democratie: inspraak en het meerderheidsbeginsel zit erin. En waarom verschilt dat wezenlijk van het rechtsstaatidee? Rechtsstaat is een staat waarin al het overheidsoptreden met handen en voeten aan het recht gebonden is. Waarom heeft de democratie dat niet in zich? De nazi’s kwamen democratisch aan de macht. Er kunnen besluiten worden genomen waarbij een deel van de bevolking ontrecht wordt. Dat is dan geen staatsrechtelijk besluit. Democratie garandeert helemaal geen rechtsstaat.
Ingezonden op 05-06-2018 - 1408x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!