Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Woorden en Woordgebruik
› 10 College 10
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Woorden en Woordgebruik
10 College 10
Jaar 3 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Wat is taboe? = Taboe is eenvoudig gezegd iets zeggen of iets doen, of over iets hebben dat niet mag. Het is nogal veel omvattend. Het gaat er specifiek om normen. Dingen die niet mogen zijn niet dingen die niet kunnen. Dingen die wij als samenleving hebben afgesproken die niet oké zijn, zoals seks, dood, poep, plas, ziektes. Sommige talen hebben heel register met taboewoorden. Gronifa is vermijdingstaal. In sommige talen zijn hele relaties taboe, zoals de man en schoonmoeder. Dat is een relatie waar een druk op zit. In sommige talen gaat het verder en mag je als man niet op dezelfde manier met je schoonmoeder praten als met je schoonvader. Er zijn in sommige talen zelfs bepaalde andere woorden voor. Of dat het verplicht is om te zeggen: wil je aan mijn schoonmoeder vragen dat… In het Nederlands heb je dat soort registers niet. Wat je in al die talen hebt, is dat bepaalde domeinen taboe zijn. Uit die domeinen trekken we vloeken. Een vloek is een woord, een vloek trekken we alleen uit een domein dat taboe is. Dus stoeltje of tafeltje heeft geen taboewaarde en is als vloek niet geschikt. Chips als vervanging voor shit is als fonologische vervanging. Wat is vloeken? = Vloeken is altijd een taboewoord. Het woord heeft een niet-letterlijke betekenis. Er is een sterke mate van formulariteit. Vloeken is ook een emotioneel deel van de taal. Er zijn twee definities van vloeken: een nauwe en een brede. De nauwe definitie: dat het alleen om uitingen gaat die iets met religie te maken hebben. De overkoepelende definitie zijn ook andere dingen. Er zijn heel veel termen die net iets anders betekenen. Vloeken is heel religieus, scheldwoord is… verwensing is iemand iets toewensen, bastaardvloek: een nemen, maar toch iets anders zeggen, een soort kindje, verzachting, zelfvervloeking (geen verwensing), krachtterm is veel in het verkeer. We zien hier een probleem dat sommige termen een onderscheid maken op basis van herkomst, anderen op basis van domein en anderen op basis van functie. Niet iedereen is blij dat er wordt gevloekt. Je hebt in Nederland een bond tegen vloeken. Je hebt ook Amerikaanse voorbeelden van dit soort clubjes. De vraag is of dit effect heeft. Welke semantische domeinen zijn er bij vloeken? = Minderheden is nog een belangrijke. Jouw moeder grappen: sociale relaties zijn ook een dankbaar domein voor vloeken. Er zijn ook culturele verschillen in wat culturen belangrijk vinden en waar ze over schelden. In Nederland schelden we veel met ziektes. In landen waarbij familierelaties heel erg belangrijk zijn vloeken ze veel over relaties. En in Amerika is religie erg belangrijk. Hoe kun je in het taboedomein verschillende dingen onderscheiden? = X-phemisms. Bestaan echte synoniemen? = Nee, elk woord heeft toch een andere lading. Er zijn voorbeelden te vinden van orthofemisme, eufemisme en dysfemisme. Je kunt zeggen: ‘Shit ik stond in de poep’, maar niet ‘Poep, ik stond in de shit’. Wat zijn eufemismen? = Ze komen natuurlijk tot stand. Ze worden heel bewust bedacht voor situaties waarbij mensen aanstoot kunnen voelen bij het woord kut. Er moet wel een connectie blijven met het oorspronkelijke vloekwoord. Die vervanging is alleen mogelijk als het als vloekwoord wordt gebruikt. Daarmee zie je dat dit soort vervangingsstrategieën kunnen leiden tot taalveranderingen. Cock betekende in het Engels haan en penis dus het woord voor haan is langzaam veranderd. Hoe speelt contextafhankelijkheid mee bij vloeken? = Of iets wel of niet een vloek is, is afhankelijk van de context waarover je praat. Dieren zijn ook een belangrijk domein voor vloeken, bijv. teef. Ook dierwoorden als bek, snavel, muil zijn taboewoorden. Ze zijn neerbuigend maar niet zo heftig. Hond kan ook als vloekwoord worden gebruikt. Het woord neger, nigger in het Engels kan worden gebruikt door Afro Amerikans, maar niet door andere mensen. Dus contextafhankelijkheid is belangrijk. Wat is er raar aan taboewoorden? = Het wordt gepresenteerd alsof het vanzelfsprekend is, maar Pinker schrijft erover dat het helemaal niet zo duidelijk is. Shit is veel minder acceptabel dan poep, ook al word het veel meer gebruikt. Iedereen vindt het een onprettig woord, omdat iedereen het een onprettig woord vindt. Het wordt in stand gehouden, omdat het zich in stand houdt. Vloeken gedraagt zich als woordgroep grammaticaal anders dan andere typen taal. Bijv. fuck you. Je zou kunnen zeggen dat het een imperatief is? Tot op zekere hoogte is dit het type vloek dat je ook een verwensing kan noemen, zeker gezien het van damn you komt, dan zou je het als imperatief kunnen beschouwen. Dit is een theorie erover. Een andere theorie is dat go fuck yourself is verkort en een andere theorie is een bastaard tussen de constructies go fuck yourself en damn you. Het is een heel veelzijdig woord. Het past bijna overal tussen. Als werkwoord, bijvoeglijk naamwoord, zelfstandig naamwoord en bijwoord. Je kan het voor, na en ook tussen de woorden zetten. Het is heel zeldzaam in de Europese taal. Waar komt het woord fuck vandaan? Het zou staan voor onwenige vleselijke kennis. Of een andere verklaring is dat het is ontstaan tijdens de perst toen het gevaarlijk was om seks te hebben, omdat je de pest kon doorgeven en dat het alleen mocht met een brief van de koning. Maar dit is niet waar, want het komt bij ons van het woord fokken vandaan. Taboewoorden worden bij vloeken met een niet-letterlijke betekenis gebruikt. Ze verwijzen niet, alleen connotatie. Dit is bijvoorbeeld te zien aan vervanging met synoniemen, bijv. palen. Henk paalt Marietje kan wel, maar paal you kan niet. Soms word er gezegd dat elk f-woord een seksuele connotatie heeft, maar hoe heeft fuck you een seksuele interpretatie. Dat kun je zo niet interpreteren. Het is niets. Vloeken passen in bepaalde grammaticale constructies, maar ze gedragen zich nooit helemaal als die woorden. Hoe hangt vloeken samen met expressiviteit? = Er is een sterk verband tussen vloeken en emotie. De reden dat we vloeken blijkt een verbale reactie te zijn op een prikkel. Als je dat soort sterke emotionele reacties krijgt, dan krijg je een prikkel en hoe je daar op reageert, hangt o.a. af van je opvoeding. Tjemig lijkt hetzelfde als dat verbaasd me, maar tjemig is non-propositioneel: het drukt alleen emotie uit en verder kun je er niets mee doen. Dat verbaasd me is propositioneel: je kunt het grammaticaal veranderen en het is gradeerbaar. Sommige vloeken kunnen zowel non-propositioneel als propositioneel zijn. Het ligt dan aan de vorm van uitspreken en context. Sommige woorden die alleen een non-propositionele betekenis lijken te hebben, zoals godverdomme kunnen in andere contexten toch op een andere manier gebruikt worden, zoals verdomme. Elk woord in het Engels wat met seks te maken heeft, daar zit altijd een taboewaarde aan. Op welke manieren is er onderzoek gedaan naar scheldwoorden die mensen gebruiken over de grens? = 1. Introspectie: ik doe het dus anderen zullen dat ook doen. 2. Vragen, maar daarbij liegen mensen. Want iedereen geeft sociaal wenselijke antwoorden, dus nemen ze gesproken en geschreven teksten. In het Engels is bitch het meest voorkomende woord. In Nederland kan je vloeken met ziektes. Dat kan in bijna geen andere taal, maar daar zijn wel wat uitzonderingen op. Vloeken met ziektes en vooral de mate waarop dat gebeurd, is wel typisch Nederlands. Hoe komt het dat de mate waarop er in Nederland met ziektes wordt gevloekt typisch Nederlands is? = Dat weten we niet, maar er zijn een aantal theorieën: 1. Dat komt door het soort Jiddisch waar we veel woorden van hebben en daar heb je ook veel schelden met ziekten. Maar vloeken is zo’n taboedomein dat dat toch vreemd is. 2. Eerst gingen we van katholiek naar protestant waardoor veel religieuze vervloekingen kracht verloren en daarna kwam de secularisatie (voor protestanten) waren de straffen tijdens het leven en niet na de dood. Wat kun je zeggen over schelden door de geschiedenis? = Schelden en vloeken is een rijk en creatief domein. Een interessant aspect van vloeken is dat het heel moeilijk is om de etymologie te achterhalen. Woorden die nu taboe zijn, zijn dat misschien niet altijd geweest en we weten niet hoe lang. Oude bronnen zijn ook veel formeler, dus het is echt lastig om de etymologie te achterhalen. Welke redenen zijn er om te vloeken? = 1. Stoom afblazen: cathartic. Bijv. bij het stoten van je teen. Je krijgt een externe prikkel die je verwerkt met een verbale reactie. 2. Emfatisch: expressief. Dat vindt je in veel rap waarbij iemand beledigen een sociale status meebreng. 3. Schimpen: abusive. Dit zie je veel in het verkeer. 4. Idiomatisch: beschrijvend. Werkt vloeken? = Ja, die verbale reactie op die prikkel werkt. Er was een onderzoek waarbij studenten hun hand in een ijsbak moesten doen. De ene groep mocht een vloekwoord gebruiken en de andere groep een neutraal woord. De vloekende groep kon het langer volhouden en dus langer tegen de pijn. Dat komt omdat vloeken een reactie oproept waardoor er adrenaline vrijkomt. Het laat zien hoe biologische en sociale factoren samenwerken om iets te laten werken. Het vrijkomen van adrenaline is een biologisch effect, maar welk woord je gebruikt is sociaal bepaald, welk woord de grootste adrenalinestoot oproept. Het meest effectief in Nederland is kanker, want dat is het minst sociaal geaccepteerd. Hoe werkt vloeken met emotie? = Er zijn positief geladen, negatief geladen of neutrale woorden. De verwerking hiervan is niet hetzelfde. Emotioneel geladen woorden worden langzamer verwerkt dan neutrale woorden en verwerking duurt het langst bij de negatie geladen woorden. Negatief geladen woorden worden ook beter onthouden. Het best scorende woord in de neutrale categorie is wife al zou je je af kunnen vragen of er niet al een lading aan zit. Een taboewoord als nigger onthoudt iedereen. Het is niet alleen adrenaline, maar het heeft ook effect op je geheugen. Je kunt met puntjes op je handen meten hoeveel je zweet (wordt ook bij leugendetector gebruikt). Gevaar zorgt er voor dat je gaat zweten. Als je emotiewoorden en vloekwoorden hoort, ga je ook meer zweten dan bij neutrale woorden. Er is een test gedaan met het zeggen van de kleur, terwijl de woorden een andere kleur beschrijven. Je bent hierbij langzamer dan wanneer de kleuren overeenkomen. In de eerste rij zijn het willekeurige woorden, in de tweede rij komen de kleuren die de woorden beschrijven overeen met de kleuren van het woord en in de derde rij komt dat niet overeen en in de laatste rij staan er taboe woorden. In de derde rij ben je langzamer dan de vorige twee, vanwege de tegenstrijdige informatie, maar bij de vierde rij zijn mensen nog trager vanwege de taboewoorden. Die vertraging zie je bij emotionele woorden en bij vloeken. De amygdala wordt geactiveerd en die heeft te maken met emotie en negatief gedrag. Kun je vloeken in je slaap? = Er is ook onderzoek gedaan naar praten in je slaap. Dat komt veel voor. Als mensen praten, gebruiken ze veel meer negatieve woorden. Fuck kwam 800 keer meer voor in je slaap dan in gewoon taalgebruik. De vraag is waarom dat zo is. Een theorie is Threat Simulation Theory: in je slaap ben je aan het dromen en dat zijn situaties die jou trainen voor de volgende dag. Deze theorie heeft veel aanhangers. Er was nooit echt een bevredigende verklaring voor waarom het nuttig zou zijn en het geeft een verklaring voor waarom er zo veel negatieve woorden worden gebruikt. Hoe werkt het syndroom van Gilles de la Tourette? = Het betekent niet altijd dat je vloekt of scheld. Het komt bij 25 tot 50% voor. Dit heet corprolalie als je er bij scheldt. Verzameling van tics/dwangmatigheden (bv. knipperen, tong uitsteken, rondjes draaien, keelschrapen, coprolalie, echolalie, dwanggedachten). Neurologische aandoening van het limbisch systeem (basalganglia). Coprolaliekomt voor bij 25%-50% van patiëntenmet Tourette • cross-linguïstisch/cross-cultureel constant vocabulaire. VS: fuck, shit, cunt, mother-fucker, prick, dick, cocksucker, nigger, cockey, bitch, pregnant-mother, bastard, tits, whore, doody, penis, queer, pussy, coitus, cock, ass, bowelmovement, Fangu(fuck in Italian), homosexual, screw, fag, faggot, schmuck, blow-me, wop. Duitsland: Nutte, Hure, Prostituierte, Arshloch, Scheisse, Leiche, Tod, verfaulteKnochen(rotten bones), Eingeschlagene Schaedeldecke. Japan: sukebe(lecherous), chinchin(cock), bakatara(stupid), dobusu(ugly), kusobaa(shit grandma), chikusho(sonof a whore). De reden daarvoor is dat mensen met Gilles de la Tourette een beschadiging in een rechter hersenhelft hebben waarbij er geen controle is over uiten van voelen. Bij Afasie is er een beschadiging in het linkerdeel waardoor mensen vaak op heel veel woorden niet meer kunnen komen. Soms is hele taal weg en kunnen mensen nog wel vloeken. Met een beschadiging in de rechter hersenhelft kan je controleverlies over vloeken krijgen, maar ook dat je het vloeken helemaal kwijt bent. Wat is (non-)propositionele spraak? = Propositionele spraak (symbol function): nieuw samengesteld, creatief, communicatief, linker hemisfeer. Non-propositionele spraak (symptom function): automatisch, niet-creatief, expressief, rechter hemisfeer. Er zijn dus twee soorten taal. Symbolisch waarmee we praten en emotioneel. Het belangrijkste punt is dat vloeken gewoon anders zijn dan heel veel andere talen. Hoe zit het met taboe in L2: tweede taal? = Er zijn twee tegenstrijdige krachten aan het werk. Het is makkelijker om taboewoorden in een tweede taal te gebruiken. In een vreemde taal hebben die taboewoorden geen enkele betekenis. Ze helpen dus ook niet tegen pijnbestrijding, want ze geven geen adrenaline. Je krijgt als je tweetalig bent wel een vergelijkbare reactie bij het gebruik van taboewoorden in je eerste en tweede taal??? (Er is een tweede taal wel een effect). Het feit dat die woorden minder lading hebben, zie je in reclames. In het Nederlands is het woord damn niet zo vervelend. Je zou een sterkere reactie krijgen bij godverdomme. Vloeken in je eerste taal is altijd het heftigst. Hoe zit het met taboe in vreemde talen? = Schelden doe je meestal in je moedertaal. Dat zie je ook in films bij personages uit een ander land. Dit kun je ook onderzoeken. Desondanks kun je ook therapeutisch lenen, omdat een woord minder effect heeft. Een aantal Engelse scheldwoorden, zoals shit en fuck gebruiken we in heel veel verschillende situaties, want die woorden hebben niet zo veel lading voor ons. Ook als er een woord voor twee dingen is met een lading dan kan het zijn dat een van die woorden wordt vervangen voor een leenwoord. Wat kun je concluderend zeggen over taboewoorden? = Vloeken is interessant. Vloeken, scheldwoorden en verwensingen zijn taalkundige goudmijntjes: historische taalkunde, neurolinguïstiek, psycholinguïstiek en sociolinguïstiek. Om van andere wetenschappen nog maar te zwijgen. Niet uitbannen maar bestuderen.
Ingezonden op 05-01-2019 - 1162x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!