Vakken
Engels
Frans
Duits
Spaans
Nederlands
Grieks
Portugees
Italiaans
Latijn
Japans
Biologie
Aardrijkskunde
Natuur- en scheikunde
Wiskunde, rekenen
Economie
Geschiedenis
Eigen methodes
Alle vakken
Home
›
Alle vakken
›
Eigen methodes
›
Antropologie
› 12 College 12
Helaas is de overhoormodule niet beschikbaar. Wel kun je deze lijst overhoren via StudyGo. Klik op 'Overhoren'
Antropologie
, deel 2
12 College 12
Jaar 3 (universiteit)
Link voor email / website
Link naar overhoring, zonder bewerk/reactiemogelijkheid (ELO)
Open met deze code de oefening in miniTeach
Twitter
Facebook
Google+
LinkedIn
Wat wordt er in de traditionele Freud lectuur beweerd? = Dat de psychoanalyse een oorspong neemt op het moment dat Freud zijn traumatheorie zou hebben opgegeven, omdat hij zegt dat hij zijn neurotica niet meer geloofde wat verwijst naar zijn theorie over de neurose. De neurose zou te begrijpen zijn vanuit het oedipuscomplex. Men ging er vanuit dat eigenlijk die verhalen niets anders zouden zijn dan vervormde voorstellingen. Er is een onbewuste verliefdheid voor de vader en die drukt zich in een vervormde manier uit als verhaal over misbruik van vader, maar dat verhaal verbergt wat er echt is. Dat is het schema. Daarbij moet je je allerlei kanttekeningen maken: 1. De patiënten van Freud vertelden nauwelijks verhalen. Het zijn meestal invullingen van Freud. 2. Dat het om de vader zou gaan is een theorie die Freud maar in een zeer korte periode verdedigd heeft. Waarom verwijst Freud niet naar het oedipuscomplex? = In de eerste regels van Dora verwijst hij naar teksten over trauma die voorafgaan aan de brief waarop hij zegt dat hij het niet meer gelooft. In heel die periode heeft hij geen enkel geval van hysterie gezien die niet beantwoorde aan de studie over hysterie die hij uiteen heeft gezet. In de tekst zegt Freud dat hij de traumatheorie niet achter zich gelaten heeft. Hij heeft het nooit afgezworen, alleen gewijzigd. Naar wie schreef Freud dat hij zijn neurotica niet meer geloofde? = Naar ene Fries. Waar is het verhaal van Dora rond gestructureerd? = Rondom twee dromen en twee trauma’s. En dus zou je kunnen zeggen, en de verwijzing naar de trauma is in die tekst ook in de feitelijke ontwikkelingen zeer prominent aanwezig. Het is niet alleen een tekst in het verlengde van de droomduiding. Het is evenzeer een tekst die in het verlengde ligt van de traumatheorie. De tekst is gecentreerd rondom twee dromen en twee drama’s. Daarnaast speelt het oedipuscomplex geen rol als verklarende factor. Het heeft een louter defensieve betekenis of zoiets. De Oedipale structuur wordt door Dora geactiveerd door haar verliefdheid van meneer K te verdringen. Het speelt een omgekeerde rol dan in een strikt oedipale verklaring het geval zou zijn, want in een oedipale verklaring zou ze denken verliefd te zijn op meneer k, maar het is eigenlijk haar vader, maar hier denkt ze verliefd te zijn op haar vader, maar ze is verliefd op meneer k. Wat is het kernstuk van de traumatheorie? = Dat het trauma niet direct effect is, maar dat mensen ziek worden van de herinnering aan het trauma. In dat eerste model van het trauma speelt de puberteit een belangrijke rol. Bij Emma is het zo dat ze door de winkeleigenaar door haar kleren wordt betast. In eerste instantie heeft dat geen effect, maar wanneer Emma later de winkel in komt. Ze ziet mannen lachen en denken dat ze om haar lachen, ze herkent de lach van de winkeleigenaar weer toen hij haar betastte. Nu kan het trauma het volle gewicht krijgen, omdat ze in de puberteit is geweest. In deze context gebruikt Freud voor het eerst het begrip Nachträglichkeit. Op dat ogenblik dat het trauma zijn effect heeft en de pathologie veroorzaakt. Ze wordt niet ziek van de gebeurtenis, maar van de herinnering. Dan introduceert Freud Nachträglichkeit. Trauma heeft een nachtretig effect: achteraf. Freud herneemt dan dat schema van Emma in zijn tekst over de etiologie van de hysterie. Zonder dat, hij heeft het in die tekst niet over Nachträglichkeit maar het schema is wel aanwezig. Het gaat om herinneringen, niet om een rechtstreeks effect. En het gaat om gebeurtenissen die herinnerd worden. In die passage komt de term Nachträglichkeit niet voor maar wordt dus wel het idee tot uitdrukking gebracht dat die scénes achteraf, postuum een effect hebben. Het idee dat het pas achteraf een effect heeft als herinnering dat wijst in de richting van de interpretatie van de Nachträglichkeit in termen van een soort tijdbom: er is een gebeurtenis met seksuele betekenis, maar Emma is nog niet in staat om het dan te begrijpen omdat het prepuberteit is en de seksuele gebeurtenis wordt pas duidelijk als het herinnerd wordt. Het is als het ware dat de essentiële betekenis van de scene pas bij een tweede moment duidelijk wordt, de herinnering in de puberteit en dat is een soort tijdbom. Freud in de context van de traumatheorie introduceert de term Nachträglichkeit. Je kunt moeilijk beweren dat die term als concept is, want hij gebruikt de term regelmatig, maar hij gebruikt ook andere dingen om het uit te drukken. Freud introduceert het dus niet als concept dat gebeurt pas in de Franse vertaling. Die traumatheorie is volgens Freud een psychologische theorie dus het moet een psychologische verklaring geven voor de trauma theorie. Tegenover wie zet Freud zichzelf in zijn traumatheorie en hoe? = Tegenover Charcot. Charcot is van de disposities: de dispositie maakt je ziek. Freud is het daar niet mee eens. Hij zoekt een andere oorzaak. Ten eerste heb je de Nachträglichkeit en de herinneringen die de trauma veroorzaken. Maar hij heeft nog iets nodig daarvoor. Zo komt hij bij de dromen uit. Aan de ene kant trauma theorie en aan de andere kant droomtheorie, levert in zijn totaliteit een psychologische theorie. Dus de psychologische theorie kwam enerzijds door reflectie trauma en anderzijds reflectie droom. Die psychologische theorie stelt zich tegenover de elitaire? (Biologische theorie van Charcot). Freud zegt dat het trauma werkt als een dispositie. Met andere woorden dat schema blijft ook in die psychologische theorie op de manier waarop hij denkt in het psychologisch kader actief. Door een trauma wordt de dispositie geactiveerd. Er is een dispositie die geactiveerd moet worden, maar er is niets nieuws. Iets is aan het wachten om effect te krijgen: tijdbom. Freud zegt voortdurend dat hij een psychologische theorie wil. Maar tegelijkertijd zegt hij ook iets anders: ik wil een psychologische theorie van de hysterie ontwikkelen tegen Charcot. Freud zal voor de psychologie zorgen, maar vraagt aan Fries of zoiets of dat hij voor de biologische onderbouw wil zorgen. Dat betekent dus dat hij de biologie niet onbelangrijk vindt. Wie moest van Freud eerst het biologische van de traumatheorie doen? = Na een hele uiteenzetting over hoe het vervormd wordt zegt hij in een Duits boek dat er naast de bovenbouw een specifiek biologisch probleem is wat met seksualiteit te maken heeft. Freud heeft dus nooit gedacht dat de psychologische theorie alleen zou volstaan. In de eerste teksten (voor het zogenaamde opgeven van de traumatheorie) zegt hij tegen Fries dat hij het biologische moet doen, want Fries had een theorie van een psychologisch ritme over mannen en vrouwen en dat een spel van cycli het leven van de mens bepaalde. Het is een hele ingewikkelde en bijna religieuze theorie waar Freud ook echt in geloofde. Hij verwacht dus het idee dat er een biologische grondslag ligt en dat Fries die zou geven. Op een gegeven moment geeft Freud de hoop op dat Fries hem zo’n theorie kan geven en dan heeft hij hem als het ware zelf ontworpen. In die brief van 1899 zegt hij (hij heeft een aantal woorden op volgorde op papier gezet). We hebben een trauma en droom theorie die samen de psychologische verklaring vormen voor de neurose. Nu nog een biologische theorie en dat gaat hij zelf doen. Het boek zal samen met het werk over Dora worden gepubliceerd. Het subtielste wat hij tot dan toe geschreven had. Hij dacht het dispositionele en het psychologische deel samen. Hij presenteert daar zijn hele model met psychologische en biologische samen voor het eerst. Dat heeft helemaal niet met oedipus te maken, maar met iets anders. Het wordt hier voor het eerst in samenhang gedacht met de biologische grondslag. Het is dus verre van duidelijk, men presenteert Freud vaak als iemand die exclusief op zoek is naar een psychologische pathologie. Maar tijdens het schrijven is het biologische altijd aanwezig. Ook in de jaren waarbij er nog geen sprake is van het zogenaamd opgeven van de traumatheorie. Dat moet je onmiddellijk lezen tegen de achtergrond van dat hij de erfelijkheid meer op de voorgrond wil laten treden. Het opgeven van die seductietheorie geeft zijn belang terug aan de erfelijkheid, aan de erfelijke dispositie. Hoe dan ook is het duidelijk dat de erfelijke dispositie is wat hij later uitwerkt als seksuele dispositie. In die periode ontwikkelt hij naast de droom ook een theorie van een organische seksuele dispositie. Dat is wat hij illustreert de doorwerking van Dora in de dispositie. Freud zegt dat hij in de therapieën die hij gedaan heeft, hij telkens opnieuw de elementen heeft teruggevonden in die mensen, dus die bevestigen zijn theorie. Met daarbij de hevige beroering van de seksuele sfeer en dat verwijst naar wat hij in de hysterie aan de orde stelt. Dus op die manier wordt de betekenis van de tekst van Dora duidelijk. Enerzijds de problematiek van trauma en droom. Wat karakteriseert de hysterie van Dora? = De walg van de seksualiteit en die bestaat al bij het eerste trauma. Daarop reageert Dora al met walg. Dat is volgens Freud genoeg om over hysterie te spreken. De hysterie is in eerste instantie de verwerping van het seksuele. Maar die verwerping is niet represenatief, het is een verwerping van algemene seksualiteit als zodanig, van de sfeer van de seksualiteit. Het heropnemen van het eerste in het tweede trauma waar de puberteit tussendoor is gekomen is niet dat Dora voor het eerst met seksualiteit wordt geconfronteerd, maar dat het wordt gekoppeld aan een specifieke voorstelling en zo wordt ook die walging gekoppeld aan een seksuele voorstelling. Die overgang is niet meer van preseksueel naar seksueel, maar van niet representatief naar representatief. De klassieke literatuur zegt dat je de neurose moet begrijpen vanuit infantiele oedipale fantasmes, maar je kunt pas oefipale fantasmes hebben als de seksualiteit zich ergens op richt en dat kan bij Freud niet. Het is principieel onmogelijk. Je kunt pas oedipale fantasmes hebben in de puberteit. Dat is de verhouding tussen de twee trauma’s. Daarmee is de hysterie niet verklaard, want Dora reageert al met walging bij het eerste trauma. Die Nächtretige structuur (waarbij Nachträglichkeit niet wordt genoemd) is geen volledige verklaring voor hysterie. Om het te verklaren moeten ze verder terug gaan in de tijd om daar trauma’s of gebeurtenissen die als trauma kunnen gelden te zijn. Hier maakt Freud dezelfde redenering als in de etiologie van de hysterie. Wat is dat dan precies de eerste trauma’s? Wel, zegt Freud: ze heeft voor ze 8 was haar ouders horen vrijen en dat heeft volgend Freud een traumatiserend karakter gehad. Die gebeurtenis, het aanwezig zijn van, zien horen, van seksualiteit noemt Freud de oerscene. Dat doet hij niet in Dora, maar in de Wolvenman noemt hij dat de oerscene. Die oerscene is het eerste trauma. Kinderlijke trauma. 1. Iets met dat seksualiteit nu infantiel is. 2. Het blijft als zodanig werkzaam in Dora of zoiets. Het onmiddellijke effect van de oerscene is angst. Hierbij verwijst hij opnieuw naar een nieuwe theorie. Hij zegt dat het automatisch omgezet wordt in angst. Wanneer Dora haar ouders hoort leidt dat tot seksuele stimulatie, maar ze heeft geen voorstellingen om dat eraan te verbinden. Lichamelijk gebeurt er wel iets. Ze begrijpt niet wat er lichamelijk gebeurt en daarom ontwikkelt ze angst. Maar dan wordt die eerste oerscene heropgenomen volgens de structuur van de Nachträglichkeit. Dora wandelt in de bergen en ze denkt aan haar vader die niet in de bergen mag wandelen omdat hij zich niet te veel mag vermoeien. Ze is een beetje buiten adem. Vandaar gaat de associatie met wat ze gezien heeft. Dat herinnert haar aan haar eigen masturbatie wat leidt tot vermoeiend zijn, waardoor ze zich tegelijk identificeert met haar vader. Ze denkt dat haar vader haar heeft ziek gemaakt. En dan ontwikkelt ze die karakteristieke hoest die ze zal blijven houden. Je hebt op het eerste moment de oerscene die wel effect heeft gehad maar heropgenomen is of zoiets. En van daaruit ontstaat dan een symptoom, namelijk die hoest. Je zou kunnen denken dat ook hier Nachträglichkeit zit, maar Freud benoemt het niet zo en definieert het niet zo. Waarschijnlijk omdat hij er niet aan denkt. Dat is dan een probleem van ons, omdat wij het lezen met de interpretatie van Laplanche, maar dat betekent niet dat het er niet in zit. Angst voor het seksuele is iets anders dan walg. Waar brengt Freud de walg mee in verband? = Met het idee dat Dora zegt dat haar vader haar ziek heeft gemaakt en zij een geslachtziekte had net als hij. Ze had vaginale afscheidingen en haar vader had een geslachtsziekte en ze ging haar afscheiding walgelijk vinden, alle mannen zijn geslachtsziek, ik ben geslachtsziek en die afscheiding is walgelijk, dus seksualiteit is vies. Dat was haar redenering. Freud probeert vervolgens die traumatische psychologische aspecten te koppelen aan de dispositie. Freud brengt de symptomen als hoesten in verband met de orale beweging of zoiets. Dat is de onderbouw waarop de psychologische bovenbouw zit. Dora blijft zich permanent identificeren met mannelijke en vrouwelijke objecten en ze blijft gericht op zowel mannelijke als vrouwelijke objecten (meneer en mevrouw k). Met andere woorden, hoe moeten we dan, op het eerste moment van het trauma reageert Dora met walg. In feite het eerste trauma dat Freud echt thematiseert, dus in de winkel, activeert een dispositie die er al gedeeltelijk ligt. Daar is een soort dubbelzinnigheid. Hoe werkt de notie van dispositie bij Freud? = De notie dispositie is bij Freud ingewikkeld. Dora is als het ware voorbestemd om zo te reageren. Maar die dispositie kun je niet in louter biologische termen definiëren, omdat die dispositie zelf tot stand komt vanuit organische elementen, vanuit een combinatie van organische en accidentele factoren, zoals de oerscene. De oerscene hoort bij de psychologische theorie, maar heeft bijgedragen aan het ontstaan van de oerscene. Die dispositie is zelf samengesteld uit zowel organische factoren en tegelijkertijd accidentele factoren die bijgedragen hebben aan een soort algemene context die precies geactiveerd wordt bij het eerste trauma. Er zijn mensen waarbij het al volledig biologisch is. En je hebt mensen bij wie de nadruk op biologische aspecten ligt en mensen bij psychische factoren. En in de meerderheid van de gevallen komt de dispositie tot stand uit samenwerking tussen de twee. Dus Freud heeft gelijk dat dit de subtielste tekst is die hij ooit geschreven heeft want de samenhang tussen de biologische en psychologische theorie is bijzonder complex en probeert aan beide elementen recht te doen. Opnieuw vinden we hier wel het psychiatrisch schema waarbij de eerste gebeurtenis, het trauma de dispositie activeert. Het blijft een psychologische theorie. Het hegelitaire zit daarom op de voorgrond, maar het krijgt geen enkele keer een bepalende rol. Het gaat nog altijd om een psychologische theorie maar dan op een organische grondlaag, maar die nooit de verklarende factor kan zijn. Het wordt verwerkt in het biologische, maar het biologische kan nooit de verklarende factor zijn. Dat is een bijkomend argument om te zeggen dat hij in de lijn van zijn traumatheorie blijft. Waar wordt de Nachträglichkeit bij Freud voor het eerst vermeld? = In de wolvenman. Wat wil Freud in de wolvenman aantonen? = Dat er echt gebeurd is wat Nachträtig geïnterpreteerd wordt. Als wat functioneert de droom bij de wolvenman? = Op dezelfde manier als het tweede trauma bij Emma en bij Dora. De wolvenman realiseert zich in de droom wat er aan de hand is. Hij realiseert zich de voorwaarden, de castratie en de oerscene. De betekenis is dat de wolvenman om door zijn vader bemind te worden hij de castratie moet ondergaan. In feite gaat het om de ontdekking van de betekenis van die scene en de castratie is een aspect van wat hij ontdekt. Omdat hij zich realiseert dat hij zijn verlangen alleen kan realiseren door de castratie is het een nieuw trauma. Die ontdekking van de vagina is de ontdekking van de castratie volgens hem. Hoe wordt de Nachträglichkeit gepresenteerd in de Wolvenman? = Als het tijdbommodel. Bij wie kun je het tijdbommodel terugzien? = Bij de wolvenman en bij Emma. Kun je bij Dora ook het tijdbommodel terugzien? = Dat was niet duidelijk. Waar staat het model van de Nachträglichkeit tegenover? = Tegenover het terugfantaseren. Hij moet Nachträglichkeit zo interpreteren, omdat hij niets van het terugfantaseren wil weten. Hij wil niet weten dat het fantasieën zijn die vanuit de volwassenheid teruggefantaseerd is. Hij wil dat het reëel is. Welk probleem heeft Freud met dat het voor hem per se reëel moet zijn? = Voor Freud is er alleen de tegenstelling reëel en fantasie. Het is voor hem het een of het ander. Hij kent hier niet een derde categorie die we op verschillende plaatsen in de tekst van Freud zijn tegengekomen. Wat Freud niet kan denken, omdat hij in de strikte tegenstelling van echt of niet denkt, is een soort derde categorie van Laplanche noemt: (gericht op?) boodschappen waarmee het kind geconfronteerd wordt en moet interpreteren, maar waarbij noch de zender, noch de boodschapper de juiste vertaling kent. Dat is geen fantasie, maar dat is ook niet iets wat de betekenis in zich draagt. Afhankelijk van ons leven geven we daar andere betekenissen aan. En daar zit een moment van onbepaaldheid in. Maar dat impliceert een ander model van Nachträglichkeit dan het tijdbom model van Freud. En dus die noodzaak om de Nachträglichkeit op een andere manier te denken dat Freud dat doet. Als Freud zou zeggen dat de betekenis van Nachträglichkeit geïnterpreteerd moet worden en zeggen dat niemand de vertaalsleutel heeft dan is dat voor hem hetzelfde als terugfantaseren en dat doet tekort aan zijn theorie over de seksualiteit, want dan doet dat elke vertaling van die seksuele gebeurtenissen te kort. Die lustbelevingen worden onvermijdelijk gekoppeld aan boodschappen waar geen antwoord op bestaat. Freud zegt in de tekst dat de wolvenman zich wel een andere scene heeft herinnerd, maar dat is voor Freud niet genoeg. Het moet echt zijn, reëel. Daarom blijft hij zoeken. De thema’s komen terug, maar hier wordt duidelijk wat het probleem is. Hij kent alleen de tegenstelling tussen echt en fantasie en hij heeft een ander model nodig om de complexiteit van zijn theorie in te kunnen denken. En daarbij komt nog een bijkomend element. Freud gaat altijd op zoek naar een laatste reële feit. Wat hij dan doet is verwijzen naar het fylogenetische. Hij introduceert door die verwijzing naar de fylogenezen, een extra zekerheid dat er zoiets gebeurd is. Als het niet in jouw leven is, dan wel in het leven van de soort en dat heb je door lichamelijke erfenis gekregen en wat er zich in jouw leven voordoet activeert de fylogenetische schema’s. Ook al beseft hij het niet en richt hij zich tegen Charcot, toch blijft Charcot altijd aanwezig als een laatste schema waar hij steeds maar op terugvalt. Welke zekerheid bouwt Freud in voor als de oerscene zich toch niet heeft afgespeeld in het leven van Freud? = Zelfs als dat niet zo is, dan nog speelt de castratie een belangrijke rol, want dan zijn er de fylogenetische schema’s die geactiveerd worden aan de hand ven gebeurtenissen in het dagelijks leven, bijv. het zien van twee honden die vrijen. En dat maakt dat iedereen daar mee geconfronteerd moet worden. Het moet iets reëels zijn en niet een boodschap die op vele manieren geïnterpreteerd moet worden. Het moet iets zijn waar iets reëels in zit. Omdat Freud vast blijft houden aan een positivistisch realiteitsbegrip loopt hij vast. Wat hij nodig heeft om het idee op te lossen is een derde categorie, volgens Laplanche. De interpretatie van castratie zou wel eens zeer cultureel bepaald kunnen zijn. De problematiek van de Nachträglichkeit toont bij Freud een onderscheid tussen werkelijkheid en fantasie die overstegen moet worden. Met wat voor theorie komt Laplanche? = Met iets als de theorie van de innigmatige boodschap. In feite heeft het trauma dezelfde betekenis. Het gaat om een gebeurtenis die je niet kunt duiden. Het gaat om niet kunnen inschrijven. Het is veralgemeend, dus het gaat om een verleiding waar hij niet aan kan ontsnappen. Op een soms heel basaal niveau, maar boodschappen die die relatie complexer maken. Het gaat altijd om iets anders. Wat wil de ander van mij behalve voor mij zorgen. Dat zijn innigmatige boodschappen waar het kind antwoord op moet geven. In de vertaling bestaat het onbewuste. In het tweede moment. En dat is een ander model van Nachträglichkeit dan dat van Freud. Hoe krijg je een dwangneurose volgens Freud? = Bij dwangneurose drukt de voorstelling zich uit in een proces of zoiets. Dus dan krijg je symptomen op niveau van het denken. Ze zijn lichamelijk, maar dan op niveau van het denken. Daarom krijg je dan die dwangneurose.
Ingezonden op 11-01-2019 - 1138x bekeken.
Nog niet genoeg stemmen voor waardering: geef je mening!
voting system
1
2
3
4
5
Maak gratis account aan
Toon volledig menu
Door deze site te gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies voor analytische doeleinden, gepersonaliseerde inhoud en advertenties.
Meer informatie.
Overhoor en verbeter je talenkennis op woordjesleren.nl. De grootste verzameling van Franse, Engelse, Duitse en anderstalige oefeningen. Naast talen zijn ook andere vakken beschikbaar, zoals biologie, geschiedenis en aardrijkskunde!